Μεταφράσαμε το εβδομαδιαίο δελτίο του Vijay Prashad, Ινδού ιστορικού, δημοσιογράφου και διευθυντή της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών*
Στις 9 Οκτωβρίου 2020, το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών. Στην πρόσκληση απονομής του βραβείου, η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ επεσήμανε τη «σχέση μεταξύ πείνας και ένοπλης σύγκρουσης», σημειώνοντας ότι «ο πόλεμος και οι συγκρούσεις μπορούν να προκαλέσουν επισιτιστική ανασφάλεια και πείνα, όπως ακριβώς η πείνα και η επισιτιστική ανασφάλεια μπορούν να προκαλέσουν την έξαρση των συγκρούσεων και να προκαλέσουν τη χρήση βίας». Το αίτημα για μηδενική πείνα απαιτεί «τερματισμό του πολέμου και των ένοπλων συγκρούσεων», ανέφερε η Επιτροπή Νόμπελ.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο αριθμός όσων πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι τη νύχτα έχει κλιμακωθεί δραματικά, με εκτιμήσεις που δείχνουν ότι ο μισός ανθρώπινος πληθυσμός δεν έχει επαρκή πρόσβαση σε τροφή. Είναι αλήθεια ότι ο πόλεμος διαταράσσει τη ζωή και επιβάλλει την πείνα, όπως και οι μονομερείς κυρώσεις που επιβάλλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε τριάντα χώρες, από το Ιράν έως τη Βενεζουέλα. Είναι αδύνατο να αγνοηθεί το γεγονός ότι η ενδημική πείνα συμβαίνει σε μέρη που δεν είναι θέατρα ένοπλων συγκρούσεων -όπως η Ινδία- αλλά όπου υπάρχει ένας άλλος δομικός πόλεμος στην εργασία, ένας ανώνυμος πόλεμος, ένας ταξικός πόλεμος.
Το προηγούμενο έτος, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ όρισε την 29η Σεπτεμβρίου Διεθνή Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια Τροφίμων και τα Απόβλητα. Κανείς δεν έδωσε μεγάλη προσοχή σε εκείνη την ημέρα κατά την πρώτη της εκδρομή το 2020. Σχεδόν το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως για ανθρώπινη κατανάλωση χάνονται ή πετιούνται, σύμφωνα με στοιχεία του 2011. Αυτή η απώλεια και τα απόβλητα είναι συνέπεια ενός συστήματος που βασίζεται στο κέρδος, το οποίο προτιμά να πετά τρόφιμα παρά να τα παραδίδει μέσω δημόσιων συστημάτων διανομής στους πεινασμένους. Αυτός είναι ο χαρακτήρας του ταξικού πολέμου.
Το Νότιο Σουδάν και το Σουδάν είναι επίκεντρα της κρίσης της πείνας, με περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού του Νότιου Σουδάν με πληθυσμό 13 εκατομμυρίων ανθρώπων να πεινά λόγω του εμφυλίου πολέμου και των ακραίων καιρικών συνθηκών, ενώ ο αριθμός των παιδιών που αντιμετωπίζουν οξεία πείνα έχει διπλασιαστεί σε πάνω από 1,1 εκατομμύριο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Κάθε μέρα, τουλάχιστον 120 παιδιά πεθαίνουν στο Σουδάν λόγω της διακοπής της οικονομίας, καθώς η μια καταστροφή μετά την άλλη πλήττει τα περιφερειακά συστήματα τροφίμων και το εμπόριο ως αποτέλεσμα των κλειδωμάτων, της φτώχειας, και της ξηρασίας των καλλιεργήσιμων εδαφών καθώς η έρημος της Σαχάρας κινείται προς τα νότια.
Στα τέλη του 2018, χιλιάδες άνθρωποι στο Σουδάν κατέβηκαν στους δρόμους για να αντιμετωπίσουν γενναία τον επί σειρά ερών Πρόεδρο Omar al-Bashir. Ο εκτοπισμός του Al-Bashir έφερε μια πολιτικοστρατιωτική κυβέρνηση η οποία δεν αντιμετώπισε τα κύρια προβλήματα της κοινωνίας του Σουδάν, και έτσι τον Σεπτέμβριο του 2019 ξέσπασαν για άλλη μια φορά διαμαρτυρίες. Τώρα, ένα χρόνο μετά τη δεύτερη απόπειρα επανάστασης, ο ρυθμός στο Σουδάν είναι αρνητικός, η διάθεση υποχώρησε. Οι νέοι, οι οποίοι είχαν συμμετάσχει τόσο ενεργά στις δύο εξεγέρσεις, αντιμετωπίζουν τώρα την προοπτική της πείνας και της κοινωνικής κατάρρευσης. Οι νέοι του Σουδάν, οι οποίοι αποτελούν περισσότερους από τους μισούς από τα 42 εκατομμύρια άτομα της χώρας, αντιμετωπίζουν ανύπαρκτες προοπτικές απασχόλησης.
Ένας από τους πυλώνες των διαδηλώσεων στο Σουδάν είναι το Girifna, ένα κίνημα που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2009 από φοιτητές πανεπιστημίων και το όνομα του οποίου σημαίνει «έχουμε βαρεθεί» στα αραβικά. Οι νέοι, που έχουν μέσα τους μια τεράστια ελπίδα για το μέλλον, φαίνονται ήδη απογοητευμένοι από αυτό που εξελίσεται γύρω τους, έχουν ήδη κουραστεί πριν ακόμα αρχίσουν οι ζωές τους. Μπορούν να κατηγορηθούν γι’ αυτή την αποκαρδιωμένη ευαισθησία; Καθώς το Σουδάν εισήλθε σε κοινωνική κρίση τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση συνέλαβε αρκετούς καλλιτέχνες – μερικοί εκ των οποίων συνδέονται με το Girifna, όπως ο Hajooj Kuka – και τους κατηγόρησε για δημόσια αναταραχή. Η Σουδανική Επαγγελματική Ένωση, η οποία ηγήθηκε των διαδηλώσεων το προηγούμενο έτος, καταδίκασε τις συλλήψεις. Όταν πρέπει να γίνουν τόσα πολλά πρακτικά πράγματα, όπως το έργο της διατροφής των ανθρώπων, της παροχής φαρμάκων και της διασφάλισης των βασικών δικαιωμάτων, το κράτος στρέφει την προσοχή του στην απαγόρευση του λόγου και τις απειλές κατά καλλιτεχνών που εκπροσωπούν τις προσδοκίες των νέων.
Πολλά από αυτά είναι γνωστά, γενιές και γενιές. Ο Al-Bashir ανήλθε στην εξουσία με πραξικόπημα τον Ιούνιο του 1989, φέρνοντας μαζί του τη σκληρότητα του ασφυκτικού φονταμενταλισμού του. Αναμενόταν ότι η κυβέρνηση του al-Bashir άρχισε να συλλαμβάνει τις φωνές της ελευθερίας – άτομα όπως η Amina al-Gizouli, δασκάλα, και ο αδελφός της Kamal al-Gizouli, δικηγόρος. Ο σύζυγος της Amina, ο ποιητής Mahjoub Sharif, συνελήφθη στις 20 Σεπτεμβρίου και μετέβη στη φυλακή Port Sudan για την ένταξή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Σουδάν. Ηταν 41 ετών τότε. Ο Mahjoub, τον οποίο συνάντησα πριν το θάνατό του το 2014, μου είπε ότι περίμενε να συλληφθεί, καθώς είχε ήδη φυλακιστεί τρεις φορές στο παρελθόν, περνώντας τη νιότη του στις βάναυσες φυλακές του καθεστώτος (1971-73, 1977-78, και 1979-1981). Ενώ βρισκόταν στη φυλακή, ο Mahjoub έγραψε ποιήματα για να ανυψώσει και να εμπνεύσει όσους βρίσκονται γύρω του. Παρά τους τοίχους της φυλακής που τον περιέβαλλαν, ποτέ δεν έχασε το χαμόγελο του.
Γεννημένα είναι τα όμορφα παιδιά, κάθε ώρα
Με τα πιο λαμπερά μάτια και τις αγαπημένες καρδιές,
Να κοσμήσουν την πατρίδα, έρχονται.
Γιατί οι σφαίρες δεν είναι οι σπόροι της ζωής.
Ο κυνισμός δεν είναι η αυτόματη διάθεση για τους νέους. Το καύσιμο που απαιτούν οι νέοι καθώς ωριμάζουν είναι η ελπίδα. Αλλά η ελπίδα είναι ανεπαρκής και η ασχήμια του κυνισμού έχει ρίξει βαθιά στη συνείδηση των νέων. Οι θεσμοί που επιτρέπουν την ελπίδα να ευδοκιμήσει δεν είναι όπως θα περίμενε κανείς για τους νέους ανθρώπους που ζουν στις ζώνες φτώχειας του κόσμου, στις φτωχογειτονιές που κυμαίνονται από τη λεκάνη της Ινδίας έως τις φαβέλες της Βραζιλίας. Εδώ, η κρατική εκπαίδευση έχει στερέψει και η επίσημη απασχόληση είναι περιορισμένη, μη παρέχοντας ελπιδοφόρες οδούς για τη νεολαία. Αντίθετα, οι νέοι αναζητούν καταφύγιο σε μια σειρά ομάδων, από φονταμενταλιστικές θρησκευτικές οργανώσεις έως μαφιόζικες επιχειρήσεις, οι οποίες παρέχουν πόρους για ατομική πρόοδο και κοινωνική επιβίωση. Υπάρχουν όμως και άλλοι νέοι για τους οποίους αυτού του είδους οι ομάδες δεν επαρκούν. Είναι σαν τον Mahjoub και την Amina, που κατευθύνονται στην αριστερά και στην αυτοοργάνωση για να φέρουν λίγη αξιοπρέπεια στον κόσμο.
Ο πιο πρόσφατος φάκελός μας, Η νεολαία στις περιφέρειες της Βραζιλίας στην εποχή του CoronaShock, εξετάζει προσεκτικά την κατάσταση των νέων στις περιοχές της εργατικής τάξης της Βραζιλίας. Το κείμενο αυτό βασίζεται σε μια μακροπρόθεσμη έρευνα του πολιτιστικού και κοινωνικού κόσμου της εργατικής τάξης των νέων στις αστικές περιοχές της Βραζιλίας, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών (Βραζιλία) παράλληλα με τη Λαϊκή Εξέγερση των Νέων (Levante Popular da Juventude) και το Κίνημα Εργαζομένων για τα Δικαιώματα (Movimento de Trabalhadoras e Trabalhadores por Direitos ή MTD). Οι ερευνητές μας χτίζουν μια λεπτομερή αξιολόγηση για το τι κρατά τους νέους, αλλά και για το τι τους ενθουσιάζει.
Ο φάκελος δείχνει ότι οι νέοι στη Βραζιλία -όπως και στο Σουδάν- αγωνίζονται με την κατάρρευση των σοσιαλδημοκρατικών θεσμών του κράτους, όπως τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας. Το κράτος ερμηνεύει την κοινωνική κρίση ως εγκληματική κρίση και επεκτείνει την κατασταλτική του πλευρά σε αυτές τις γειτονιές, συνδέοντας τη νεολαία συγκεκριμένα με την ιδέα της απόκλισης και της παραβατικότητας. Αντί να θρέφει τα παιδιά, στέλνει στις αστυνομικές δυνάμεις για να καταστείλουν τις διαμαρτυρίες τους. Ο μετασχηματισμός του κράτους και η προώθηση μιας ιδεολογίας που ζητά από τους νέους να γίνουν επιχειρηματίες μέσω της δικής τους σκληρής δουλειάς -χωρίς μεγάλη θεσμική στήριξη- δημιουργεί τη βάση για οργή και κυνισμό. Η κατάσταση της απασχόλησης, που περιγράφεται λεπτομερώς στο φάκελο, είναι δυσοίωνη και καθορίζεται από προσωρινή και άτυπη εργασία.
Ο φάκελος ολοκληρώνεται με ένα ενημερωτικό σημείωμα. Η Kelli Mafort του Κινήματος Εργαζομένων Χωρίς Γη (MST) κάνει διάκριση μεταξύ της «επιχείρησης αλληλεγγύης» και της «λαϊκής αλληλεγγύης». Η πρώτη – η επιχείρηση αλληλεγγύης. – είναι μια άλλη περίοδος για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Τα δώρα της φιλανθρωπίας είναι απαραίτητα, αλλά, στο μοντέλο αυτό, δεν διαμορφώνουν νέο είδος κοινωνίας ή δεν δημιουργούν πίστη στην εργατική τάξη. Τα δώρα μπορούν να είναι τόσο αποθαρρυντικά όσο και η ίδια η φτώχεια.
Η λαϊκή αλληλεγγύη, από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται στις κοινότητες της εργατικής τάξης· βασίζεται στην αμοιβαία βοήθεια και τον σεβασμό και δημιουργεί οργανώσεις που ενισχύουν την αξιοπρέπεια του λαού. Αυτές οι προοδευτικές ομάδες κινητοποιούν τους νέους για να συλλέγουν και να διανέμουν προμήθειες, για να δημιουργούν δεσμούς με τους συνεταιρισμούς της MST στην ύπαιθρο που προωθούν τα αγροοικολογικά τρόφιμα, να καταπολεμούν την αστυνομική βία και να παλεύουν για τη μεταρρύθμιση της γης. Με άλλα λόγια, κινητοποιούν τους νέους για να πιστέψουν βαθιά στις δυνατότητες ενός κόσμου διαφορετικού από τη δυστυχία που τους επιβάλλει η σκληρότητα του καπιταλιστικού συστήματος. Υπάρχουν διδάγματα σε αυτόν τον φάκελο για το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, το οποίο βασίζεται υπερβολικά στις μονοκαλλιέργειες, στις κάθετες αλυσίδες αξίας των δυτικών εταιρειών τροφίμων, και στο μοντέλο επιχειρηματικής φιλανθρωπίας. Η ευκαιρία του βραβείου Νόμπελ θα πρέπει να δώσει στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα θάρρος να προωθήσει την ποικιλόμορφη και τοπική παραγωγή και διανομή τροφίμων.
Οι σφαίρες, όπως τραγούδησε ο Mahjoub στη φυλακή, δεν είναι οι σπόροι της ζωής. Οι απαντήσεις στη δυστυχία μας είναι τόσο προφανείς, αλλά θα κόστιζαν στη μειοψηφία που κατέχει την εξουσία, τα προνόμια και τις περιουσίες της. Έχουν πολλά να χάσουν, και γι’ αυτό μένουν απεγνωσμένα άπραγοι. Εκτοξεύουν σφαίρες στον κόσμο, προσποιούμενοι ότι είναι σπόροι.
*Η Τριηπειρωτική Διάσκεψη ήταν ένα συνέδριο επαναστατικών κινημάτων από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1966 στην Κούβα. Η διάσκεψη προέκυψε από τα κράτη που εξήλθαν από το αντιαποικιακό κίνημα και δημιούργησαν το Κίνημα των Αδεσμεύτων(NAM), αλλά και κινήματα με ημιτελείς αντιαποικιοκρατικούς πολέμους εθνικής απελευθέρωσης, τα οποίa είχαν πιο ριζοσπαστικό πρόταγμα και τα οποία είχαν συγκεντρωθεί το 1957 στον Αφρικανο-ασιατικό Λαϊκό Οργανισμό Αλληλεγγύης (AAPSO).
Η Τριηπειρωτική Διάσκεψη έθεσε στόχους, την ειρήνη και το σοσιαλισμό, όπως και να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που θα οδηγούσαν σε αυτόν τον στόχο.
Η Τριηπειρωτική: Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας, αποτελεί συνέχεια της κληρονομιάς της Τριηπειρωτικής Διάσκεψης.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας διεθνιστικής επαφής με τα αντιιμπεριαλιστικά επαναστατικά κινήματα του κόσμου, η GuernicaEu ανακοίνωσε στις 3 Απριλίου 2020 την συνεργασία με την Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών, για την μετάφραση στα ελληνικά των δελτίων της.
Εικόνα άρθρου: Kamala Ibrahim Ishaq (Σουδάν), Πομπή (Zār), 2015
guernicaeu.wordpress.com 