Πηγή: Peoples Dispatch
«Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομουνιστής».— Από την προσωπική επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη προς τον Δημήτρη Κουτσούμπα, Γενικό Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ), με ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 2020.
Την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου, ο γνωστός Έλληνας συνθέτης και πολιτικός ακτιβιστής Μιχάλης Θεοδωράκης πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 96 ετών από καρδιοπνευμονική ανακοπή. Ο Μίκης ήταν θρυλικός συνθέτης και δραστηριοποιήθηκε στην ελληνική αντίσταση (1941-1944) κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την αντίσταση ενάντια στην ελληνική στρατιωτική χούντα (1967-74).
Τα έργα του Θεοδωράκη λογοκρίθηκαν για τις πολιτικές του απόψεις και δραστηριότητες. Φυλακίστηκε, βασανίστηκε και εξορίστηκε. Συνδέθηκε με την ελληνική αριστερά για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και εξελέγη στο ελληνικό κοινοβούλιο αρκετές φορές, δύο φορές μέσα από τις αριστερές/κομμουνιστικές πλατφόρμες. Σε όλη του τη ζωή αντιτάχθηκε στον ιμπεριαλισμό, αγωνίστηκε για την ειρήνη και τον σκοπό της εργατικής τάξης. Έχει επίσης λάβει πολλές διεθνείς τιμητικές διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένου του βραβείου ειρήνης Λένιν.
Η Ελλάδα θα εορτάσει τρεις ημέρες πένθους για να τιμήσει τη ζωή και την καριέρα του Μίκη Θεοδωράκη. Προοδευτικά τμήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) και του Προοδευτικού Κόμματος Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ), καταδίκασαν το θάνατό του.
Η μουσική στο κλειδί του αγώνα
Γεννημένος στη Χίο, ο Θεοδωράκης ενδιαφερόταν για τη μουσική από μικρή ηλικία και έκανε τα πρώτα του μαθήματα στην Πάτρα και τον Πύργο. Στη δεκαετία του 1940 σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών. Διηύθυνε την πρώτη του συναυλία στην ηλικία των δεκαεπτά ετών. Ίδρυσε την πρώτη του ορχήστρα ενώ βρισκόταν στην Κρήτη και έγινε επικεφαλής της Μουσικής Σχολής των Χανίων. Ο Θεοδωράκης και η σύζυγός του Μυρτώ Αλτίνογλου μετακόμισαν στο Παρίσι τη δεκαετία του 50, μελετώντας και δουλεύοντας περισσότερο στη μουσική.
Η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την πολιτική ξεκίνησε στην Αθήνα το 1943 και ήταν στενά συνυφασμένη με το μουσικό του έργο. Έγινε μέλος του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), της στρατιωτικής πτέρυγας του αριστερού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), που αντιστάθηκε στις δυνάμεις του άξονα στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο συνελήφθη, εξορίστηκε στην Ικαρία και τον Μακρονήσο και βασανίστηκε βάναυσα. Μετά την επιστροφή του από το Παρίσι, εξοργισμένος από τη δολοφονία του αριστερού βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη από ακροδεξιούς εξτρεμιστές το 1963, ο Θεοδωράκης ίδρυσε τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη και εξελέγη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο το 1964 με το ψηφοδέλτιο της Ενωμένης Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ).
Τότε, οι συνθέσεις του βασισμένες σε ποιήματα έφεραν μια πολιτιστική επανάσταση στη χώρα. Ανέπτυξε τη «μετασυμφωνική μουσική» του, αναμειγνύοντας τα συμφωνικά στοιχεία με λαϊκά τραγούδια, δυτική συμφωνική ορχήστρα και λαϊκά ελληνικά όργανα. Ίδρυσε τη Μικρή Ορχήστρα Αθηνών και τη Μουσική Εταιρεία Πειραιά και οργάνωσε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα.
Έδωσε την ενορχήστρωση για την ταινία «Ζορμπάς ο Έλληνας» το 1964. Εκείνη την εποχή, ο Μίκης συνέθεσε επίσης τη γνωστή «Τριλογία Μαουτχάουζεν», γνωστή και ως «Η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν», βασισμένη σε ποιήματα για το Ολοκαύτωμα που έγραψε ο Έλληνας ποιητής Ιάκωβος Καμπανέλλης. Οι κριτικοί το αποκαλούν το καλύτερο έργο του Θεοδωράκη.
Όταν η στρατιωτική χούντα ήρθε στην εξουσία το 1967, ο Θεοδωράκης βγήκε στην παρανομία και οργάνωσε το Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ). Σε απάντηση, η χούντα απαγόρευσε τα έργα του και προχώρησε στη σύλληψη και την φυλάκιση του Θεοδωράκη. Το 1968, ο Μίκης και η οικογένειά του μεταφέρθηκαν στη Ζάτουνα και η χούντα τον φυλάκισε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ωρωπού. Ωστόσο, η διεθνής πίεση από διάσημους καλλιτέχνες και πολιτικούς ανέβηκε και ανάγκασε τις ελληνικές αρχές να τους επιτρέψουν να φύγουν από τη χώρα το 1970.
Ενώ ήταν εξόριστος (1970-74), ο Μίκης ταξίδεψε εκτενώς για να κάνει εκστρατεία εναντίον της χούντας των Συνταγματαρχών. Γνώρισε πολλούς ηγέτες από τον αναπτυσσόμενο κόσμο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένων των Σαλβαδόρ Αλιέντε, Γκαμάλ Αμπντούλ Νάσερ, Τίτο και Γιάσερ Αραφάτ.
Συνέθεσε πολιτικά τραγούδια και έδωσε παραστάσεις σε όλο τον κόσμο για να κινητοποιήσει τη διεθνή κοινή γνώμη ενάντια στην ελληνική στρατιωτική χούντα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έδωσε επίσης μουσική στο Canto General του Πάμπλο Νερούδα και στα Δεκαοκτώ Τραγούδια της Πικρής Πατρίδας του Γιάννη Ρίτσου. Το 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα και επικεντρώθηκε σε πιο συμφωνικές συνθέσεις και όπερες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 και του 90. Διετέλεσε επίσης Γενικός Μουσικός Διευθυντής της Χορωδίας και των δύο Ορχηστρών της Ελληνικής Κρατικής Ραδιοφωνίας (ΕΡΤ).
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1974, ο Μίκης δραστηριοποιήθηκε και πάλι στην ελληνική πολιτική σε στενή συνεργασία με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ). Εξελέγη και πάλι στο ελληνικό κοινοβούλιο το 1981 και το 1989. Υπηρέτησε επίσης ως υπουργός (1990-1992) στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Σε όλη του τη ζωή, ο Μίκης παρέμεινε πιστός αντίπαλος της ισραηλινής κατοχής της Παλαιστίνης και βοήθησε στη σύνθεση του παλαιστινιακού εθνικού ύμνου. Επέκρινε έντονα τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς κατά της Γιουγκοσλαβίας το 1999 και την αμερικανική επίθεση στο Ιράκ. Ο Μίκης έκανε εκτενή εκστρατεία για τη φιλία Ελλάδας-Τουρκίας, την ειρήνη και την ενότητα στο εθνικά διαιρεμένο νησί της Κύπρου. Επέκρινε την Ελληνική κυβέρνηση για το δανειακό χρέος που έχει προκύψει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Στις 2 Σεπτεμβρίου, η κεντρική επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) δήλωσε ότι «ορμητικός, φλεγόμενος από το πάθος της προσφοράς στο λαό κατάφερε να χωρέσει στο μεγαλειώδες έργο του όλο το έπος της λαϊκής πάλης του 20ου αιώνα στη χώρα μα,. στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος πορευόμενος σε δρόμους που έκαιγαν.»
Η μουσική του έσπασε τα σύνορα της χώρας, καθώς η γλώσσα του έχει την καθολικότητα των κοινών δεινών, τις ελπίδες, τα οράματα που μοιράζονται όλοι οι λαοί, όλοι οι ταπεινοί της γης, πρόσθεσε το ΚΚΕ.
Το Προοδευτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ) της Κύπρου αποχαιρέτησε τον Μίκη, λέγοντας ότι η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την Κύπρο ήταν ιδιαίτερη και «σε κάθε δοκιμασία του λαού μας έδινε βροντερό το παρών του, στηρίζοντας τον αγώνα μας με κάθε τρόπο που μπορούσε».
guernicaeu.wordpress.com 