Μεταφράσαμε το εβδομαδιαίο δελτίο του Βιτζάι Πρασάντ, Ινδού ιστορικού, δημοσιογράφου και διευθυντή της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών. Kεντρική φωτογραφία: Joaquín Torres-García (Ουρουγουάη), Entoldado (La Feria) («Canopy [The Fair]»), 1917.
Στις 19 Ιανουαρίου 2022, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στην Ανατολική Αίθουσα του Λευκού Οίκου στην Ουάσινγκτον. Η συζήτηση περιελάμβανε από την αποτυχία του Μπάιντεν να περάσει ένα επενδυτικό νομοσχέδιο ύψους 1,75 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (αποτέλεσμα της αποστασίας δύο Δημοκρατικών) έως την αυξημένη ένταση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του NBC, το 54% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες αποδοκιμάζει την προεδρία του και το 71% θεωρεί ότι η χώρα βαδίζει προς τη λάθος κατεύθυνση.
Οι πολιτικές και πολιτιστικές διαιρέσεις που διευρύνθηκαν κατά τη διάρκεια των ετών Τραμπ εξακολουθούν να προκαλούν βαρύ τίμημα στην κοινωνία των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ικανότητα της κυβέρνησης να ελέγξει την πανδημία COVID-19. Τα βασικά πρωτόκολλα για την αποφυγή των λοιμώξεων δεν ακολουθούνται καθολικά. Η παραπληροφόρηση που σχετίζεται με το COVID-19 έχει εξαπλωθεί τόσο γρήγορα όσο και ο ιός στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μεγάλος αριθμός ανθρώπων πιστεύει εντυπωσιακούς ισχυρισμούς: για παράδειγμα, ότι οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν το εμβόλιο, ότι το εμβόλιο προάγει την υπογονιμότητα και ότι η κυβέρνηση αποκρύπτει τα στοιχεία για τους θανάτους που προκαλούνται από τα εμβόλια.
Στη συνέντευξη Τύπου, ο Μπάιντεν έκανε μια ειλικρινή παρατήρηση σχετικά με το Δόγμα Μονρόε (1823), το οποίο αντιμετωπίζει το αμερικανικό ημισφαίριο ως «πίσω αυλή» των Ηνωμένων Πολιτειών. «Δεν είναι η πίσω αυλή της Αμερικής», δήλωσε ο Μπάιντεν. «Όλα όσα βρίσκονται νότια των μεξικανικών συνόρων είναι η μπροστινή αυλή της Αμερικής». Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να θεωρούν ολόκληρο το ημισφαίριο, από το Ακρωτήριο Χορν έως το Ρίο Γκράντε, όχι ως κυρίαρχο έδαφος, αλλά, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ως «αυλή» τους. Λίγη σημασία είχε το γεγονός ότι ο Μπάιντεν συνέχισε λέγοντας: «είμαστε ίσοι άνθρωποι», αφού η μεταφορά που χρησιμοποίησε -η αυλή- υποδήλωνε την ιδιοκτησιακή στάση με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν στην αμερικανική ήπειρο και στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι αυτή η ιδιοκτησιακή στάση που πυροδοτεί τις συγκρούσεις όχι μόνο στην Αμερική (με επίκεντρα την Κούβα και τη Βενεζουέλα), αλλά και στην Ευρασία.
Στη Γενεύη και τη Βιέννη διεξάγονται συνομιλίες για να περιοριστεί η σύγκρουση που επιβάλλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους εναντίον του Ιράν και της Ρωσίας. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να επανέλθουν στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) που αφορα το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και να κυριαρχήσουν στην ανατολική Ευρώπη δεν έχουν μέχρι στιγμής αποδώσει καρπούς. Οι συνομιλίες συνεχίζονται, αλλά και οι δύο παρεμποδίζονται από τη συνεχή υιοθέτηση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ μιας αφήγησης για τον κόσμο που βασίζεται στην ηγεμονία της και την απόρριψη της πολυπολικής διευθέτησης που έχει αρχίσει να εμφανίζεται.
Οι πρώτες ενδείξεις στον όγδοο γύρο των συνομιλιών για τη συμφωνία JCPOA στη Βιέννη, ο οποίος ξεκίνησε στις 27 Δεκεμβρίου 2021, έδειχναν ότι θα υπήρχε μικρή πρόοδος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έφθασαν με τη στάση ότι το Ιράν δεν μπορούσε να το εμπιστευτεί κανείς, ενώ στην πραγματικότητα ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες που αποχώρησαν από την JCPOA το 2018 (αφού πιστοποίησαν δύο φορές το 2017 ότι το Ιράν είχε πράγματι ακολουθήσει το γράμμα της συμφωνίας). Η στάση αυτή ήρθε παράλληλα με μια ψευδή αίσθηση επείγοντος από την κυβέρνηση Μπάιντεν να επισπεύσει τη διαδικασία.
Οι ΗΠΑ θέλουν το Ιράν να κάνει περαιτέρω παραχωρήσεις, παρά το γεγονός ότι η αρχική συμφωνία είχε διαπραγματευτεί επί είκοσι ολόκληρους μήνες και παρά το γεγονός ότι κανένα από τα άλλα μέρη δεν είναι πρόθυμο να ανοίξει εκ νέου τη συμφωνία για να ικανοποιήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον εξωτερικό εταίρο τους, το Ισραήλ. Ο Ρώσος διαπραγματευτής Μιχαήλ Ουλιάνοφ δήλωσε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για «τεχνητές προθεσμίες», ένδειξη της αυξανόμενης εγγύτητας μεταξύ Ιράν και Ρωσίας. Οι δεσμοί μεταξύ των δύο κρατών έχουν ενισχυθεί από την κοινή αντίθεσή τους στην αποτυχημένη προσπάθεια των αραβικών κρατών του Κόλπου, της Τουρκίας και της Δύσης να ανατρέψουν τη συριακή κυβέρνηση, ιδίως μετά τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία το 2015.
Ακόμη πιο επικίνδυνη από την εχθρική στάση των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν είναι η πολιτική τους απέναντι στη Ρωσία και την Ουκρανία, όπου τα στρατεύματα είναι σε ετοιμότητα και η ρητορική του πολέμου έχει γίνει πιο έντονη. Η καρδιά αυτής της σύγκρουσης είναι γύρω από την επέκταση του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) προς τα ρωσικά σύνορα, κατά παράβαση της συμφωνίας που συνήφθη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης ότι το ΝΑΤΟ δεν θα προχωρούσε πέρα από τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας. Η Ουκρανία είναι το επίκεντρο της σύγκρουσης, αν και ακόμη και εδώ η συζήτηση είναι ασαφής. Η Γερμανία και η Γαλλία έχουν δηλώσει ότι δεν θα καλωσόριζαν την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, και δεδομένου ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ απαιτεί καθολική συναίνεση, είναι αδύνατο για την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ προς το παρόν. Η ουσία της διαφωνίας έγκειται στο πώς αυτά τα διάφορα μέρη αντιλαμβάνονται την κατάσταση στην Ουκρανία.
Οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ υποκίνησαν ένα πραξικόπημα το 2014 και έφεραν στην εξουσία δεξιούς εθνικιστές -συμπεριλαμβανομένων και φιλοφασιστικών στοιχείων- και ότι αυτά τα τμήματα αποτελούν μέρος ενός σχεδίου της Δύσης να απειλήσει τη Ρωσία με οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ και με δυνάμεις της χώρας του ΝΑΤΟ στο εσωτερικό της Ουκρανίας, ενώ η Δύση υποστηρίζει ότι η Ρωσία επιθυμεί να προσαρτήσει την ανατολική Ουκρανία. Οι Ρώσοι ζήτησαν από το ΝΑΤΟ να παράσχει γραπτή εγγύηση ότι δεν θα επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία ως προϋπόθεση για περαιτέρω συνομιλίες- το ΝΑΤΟ δίστασε.
Όταν ο αρχηγός του γερμανικού πολεμικού ναυτικού και αντιναύαρχος Κέι-Άχιμ Σένμπαχ δήλωσε στο Δελχί ότι ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν αξίζει «σεβασμό» από τους δυτικούς ηγέτες, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Δεν είχε καμία σημασία ότι τα σχόλια του Σένμπαχ βασίζονταν στην ιδέα ότι η Δύση χρειάζεται τη Ρωσία για να καταπολεμήσει την Κίνα – μόνο η έλλειψη σεβασμού και η υποταγή της Ρωσίας είναι αποδεκτές. Αυτή είναι η δυτική άποψη στις συνομιλίες της Γενεύης, οι οποίες θα συνεχιστούν αλλά είναι απίθανο να αποδώσουν καρπούς όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πιστεύουν ότι οι άλλες δυνάμεις πρέπει να παραδώσουν την κυριαρχία τους σε μια παγκόσμια τάξη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η κίνηση της ιστορίας δείχνει ότι οι ημέρες που το παγκόσμιο σύστημα κυριαρχείτο από τις ΗΠΑ πλησιάζουν στο τέλος τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ονομάσαμε τον φάκελό μας αρ. 36 (Ιανουάριος 2021) Λυκόφως: Η διάβρωση του ελέγχου των ΗΠΑ και το πολυπολικό μέλλον. Στο Εμείς θα χτίσουμε το μέλλον: Ένα πλάνο για τη σωτηρία του πλανήτη (Ιανουάριος 2022), που δημιουργήθηκε μαζί με 26 ερευνητικά ινστιτούτα από όλο τον κόσμο, θέσαμε τα ακόλουθα δέκα σημεία για ένα αναδιαρθρωμένο, πιο δημοκρατικό παγκόσμιο σύστημα:
- Επιβεβαίωση της σημασίας του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (1945).
- Να επιμείνουμε ότι τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών πρέπει να τηρούν τον Χάρτη, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων απαιτήσεών του γύρω από τη χρήση κυρώσεων και βίας (κεφάλαια VI και VII).
- Επανεξετάστε τη μονοπωλιακή εξουσία που ασκεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε αποφάσεις που επηρεάζουν ένα μεγάλο τμήμα του πολυμερούς συστήματος- εμπλέξτε τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σε έναν σοβαρό διάλογο για τη δημοκρατία στο εσωτερικό της παγκόσμιας τάξης.
- Να επιμείνουμε οι πολυμερείς οργανισμοί – όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) – να διαμορφώνουν πολιτικές σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948)- να απαγορεύσουμε κάθε πολιτική που αυξάνει τη φτώχεια, την πείνα, την έλλειψη στέγης και τον αναλφαβητισμό.
- Να επιβεβαιώσουμε την κεντρική θέση του πολυμερούς συστήματος στους βασικούς τομείς της ασφάλειας, της εμπορικής πολιτικής και των χρηματοπιστωτικών ρυθμίσεων, αναγνωρίζοντας ότι περιφερειακοί οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ και παρεμβατικοί θεσμοί όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έχουν αντικαταστήσει τα Ηνωμένα Έθνη και τους οργανισμούς τους (όπως η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη) στη διαμόρφωση αυτών των πολιτικών.
- Διαμόρφωση πολιτικών για την ενίσχυση των περιφερειακών μηχανισμών και την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης των αναπτυσσόμενων χωρών.
- Να αποτρέψουμε τη χρήση του παραδείγματος της ασφάλειας – ιδίως της αντιτρομοκρατίας και της καταπολέμησης των ναρκωτικών – για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων του κόσμου.
- Περιορισμός των δαπανών για όπλα και μιλιταρισμό- διασφάλιση της αποστρατιωτικοποίησης του διαστήματος.
- Μετατροπή των πόρων που δαπανώνται για την παραγωγή όπλων για τη χρηματοδότηση κοινωνικά ωφέλιμης παραγωγής.
- Διασφάλιση ότι όλα τα δικαιώματα είναι διαθέσιμα σε όλους τους λαούς, όχι μόνο σε όσους είναι πολίτες ενός κράτους- τα δικαιώματα αυτά πρέπει να ισχύουν για όλες τις μέχρι σήμερα περιθωριοποιημένες κοινότητες, όπως οι γυναίκες, οι αυτόχθονες, οι έγχρωμοι, οι μετανάστες, οι άνθρωποι χωρίς χαρτιά, τα άτομα με αναπηρία, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, οι καταπιεσμένες κάστες και οι φτωχοποιημένοι.
Η τήρηση αυτών των δέκα σημείων θα βοηθούσε στην επίλυση των κρίσεων στο Ιράν και την Ουκρανία.
Η αποτυχία να προχωρήσουμε μπροστά είναι αποτέλεσμα της αλαζονικής στάσης της Ουάσινγκτον απέναντι στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου του Μπάιντεν, έκανε διάλεξη στον Πούτιν για τους κινδύνους ενός πυρηνικού πολέμου, λέγοντας ότι ο Πούτιν «δεν είναι σε πολύ καλή θέση για να κυριαρχήσει στον κόσμο». Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες, άφησε να εννοηθεί, είναι σε καλή θέση να το κάνουν αυτό. Στη συνέχεια, είπε ο Μπάιντεν, «πρέπει να ανησυχείτε όταν έχετε, ξέρετε, μια πυρηνική δύναμη να εισβάλει… αν εισβάλει – [κάτι που] δεν έχει συμβεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Μια πυρηνική δύναμη που εισβάλλει σε μια χώρα δεν έχει συμβεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο; Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πυρηνική δύναμη και έχουν εισβάλει συνεχώς σε χώρες σε όλο τον κόσμο, από το Βιετνάμ μέχρι τη Γρενάδα, τον Παναμά, το Αφγανιστάν και το Ιράκ – έναν παράνομο πόλεμο τον οποίο ψήφισε ο Μπάιντεν. Αυτή είναι η αλαζονική προσέγγιση του κόσμου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ που θέτει τον κόσμο μας σε κίνδυνο.
Ακούγοντας τον Μπάιντεν, θυμήθηκα το ποίημα του Μάριο Μπενεντέτι του 1985, El sur también existe («Ο Νότος υπάρχει επίσης»), αγαπημένο του Ούγκο Τσάβες. Ακολουθούν δύο από τους στίχους του:
Με τη λατρεία του χάλυβα
τις γιγάντιες καμινάδες του
τους κρυφούς σοφούς του
το τραγούδι των σειρήνων του
τους ουρανούς του νέον
τις χριστουγεννιάτικες εκπτώσεις
οι λατρείες του Θεού Πατέρα
και τις στρατιωτικές επωμίδες
με τα κλειδιά του βασιλείου
ο Βορράς είναι αυτός που διοικεί
…
αλλά εδώ, κάτω από το κάτω…
κοντά στις ρίζες
…είναι εκεί που η μνήμη…
δεν ξεχνάει τίποτα.
και υπάρχουν άνθρωποι που ζουν
και πεθαίνουν κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορούν.
και έτσι μεταξύ τους καταφέρνουν
αυτό που πίστευαν ότι ήταν αδύνατο
να κάνουν όλο τον κόσμο να μάθει
ότι υπάρχει και ο Νότος.
guernicaeu.wordpress.com 