Μεταφράσαμε το εβδομαδιαίο δελτίο του Βιτζάι Πρασάντ, Ινδού ιστορικού, δημοσιογράφου και διευθυντή της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών. Φωτογραφίες του Βίκτορ Μπαστέρρα (Αργεντινή)
Στη Σύνοδο Κορυφής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ για τη Δημοκρατία (9-10 Δεκεμβρίου), ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε μια σειρά πρωτοβουλιών για την «ενίσχυση της δημοκρατίας και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο». Τα μέτρα αυτά πρόκειται να χρηματοδοτηθούν με 424,4 εκατομμύρια δολάρια από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα χρήματα αυτά θα πάνε στα ίδια όργανα που – τα τελευταία εξήντα χρόνια – παρεμβαίνουν για να υπονομεύσουν την κυριαρχία των δημοκρατικών διαδικασιών από το Ιράν (1953) και τη Γουατεμάλα (1954) μέχρι την Ονδούρα (2009) και τη Βολιβία (2019). Οι ΗΠΑ επικεντρώνονται στο να παρουσιάζουν ψευδώς ως διεφθαρμένες τις κυβερνήσεις που δεν είναι πρόθυμες να αποδεχθούν την αμερικανική ηγεσία – όπως συνέβη με την περίπτωση του «ήπιου πραξικοπήματος» της Βραζιλίας κατά των πρώην προέδρων Ντίλμα Ρούσεφ και Λούλα ντα Σίλβα – ενώ παράλληλα προστατεύουν τους συμμάχους τους που έχουν τεκμηριωμένες αποδείξεις διαφθοράς – όπως ο απερχόμενος πρόεδρος της Ονδούρας Χουάν Ορλάντο Ερνάντες, το πολιτικό μπλοκ του οποίου ηττήθηκε από την Αριστερά στις πρόσφατα διεξαχθείσες προεδρικές εκλογές. Τα μέτρα της Ουάσινγκτον ισοδυναμούν με ένα «Σχέδιο για την αποσταθεροποίηση του πλανήτη», σε πλήρη αντίθεση με το «Σχέδιο για τη διάσωση του πλανήτη» που δρομολογήθηκε πρόσφατα από είκοσι έξι ερευνητικά ινστιτούτα.
Η προσοχή του Μπάιντεν στρέφεται σε χώρες όπως η Κούβα και η Βενεζουέλα, η Κίνα και η Ρωσία, το Ιράν και η Ζιμπάμπουε. Παρ’ όλες τις κραυγές απόγνωσης κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται να υπάρχει λιγότερη επείγουσα ανάγκη μεταξύ των φιλελευθέρων όσον αφορά την παγκόσμια εδραίωση των ακροδεξιών δυνάμεων. Αν κάποιος πήγε στη Σύνοδο Κορυφής για τη Δημοκρατία πιστεύοντας ότι θα εκφραζόταν ανησυχία για την εδραίωση των ακροδεξιών δυνάμεων στη Λατινική Αμερική ή για τον σφιχτό εναγκαλισμό που επιβάλλουν οι δεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη, θα απογοητευόταν. Ο αμερικανικός φιλελευθερισμός φοβάται τις προσπάθειες οικοδόμησης ανεξάρτητων, κυρίαρχων πολιτικών σχεδίων πολύ περισσότερο από ό,τι φοβάται τον τρομερό εφιάλτη των φασιστικών κυβερνήσεων.
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο λειτουργεί ουσιαστικά ως πρεσβευτής της Ουάσινγκτον για την αποσταθεροποίηση της αριστεράς και την εγκαθίδρυση ακροδεξιών κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ της ανάμειξης στις τύχες του κουβανικού λαού και του λαού των Νήσων Σολομώντα, ο Ρούμπιο συναντήθηκε πρόσφατα με τον ακροδεξιό Χοσέ Αντόνιο Καστ της Χιλής για να συζητήσουν την κοινή τους αντιπάθεια για την ανάπτυξη των σοσιαλιστικών δυνάμεων στη Λατινική Αμερική. Εν τω μεταξύ, ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, ο ηγέτης του ισπανικού ακροδεξιού κόμματος Vox, πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συναντηθεί με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και το Heritage Foundation στο πλαίσιο της περιοδείας τους για τη δημιουργία του δεξιού think tank Dissent Foundation (Fundación Disenso) και του δεξιού πολιτικού δικτύου Φόρουμ της Μαδρίτης (Foro Madrid). Η εμπνευσμένη από το Vox «Χάρτα της Μαδρίτης: Για την υπεράσπιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας στην Ιβηρική σφαίρα» προειδοποιεί για την άνοδο της αριστεράς τόσο στην Ισπανία όσο και στη Λατινική Αμερική, χρησιμοποιώντας ακραία γλώσσα για τον «ολοκληρωτικό ζυγό» των κυβερνήσεων υπό την ηγεσία της αριστεράς και προειδοποιώντας πώς η «προέλαση του κομμουνισμού αποτελεί σοβαρή απειλή για την ευημερία και την ανάπτυξη». Αυτή η διαμόρφωση προβάλλει τη δική της αυταρχική ατζέντα στην αριστερά, υποδαυλίζοντας τον φόβο στο κοινό. Το Φόρουμ της Μαδρίτης έφερε κοντά τη βραζιλιάνικη ακροδεξιά (που συσπειρώνεται από τον πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρο) και την πορτογαλική ακροδεξιά (CHEGA), μια εξέλιξη που ευλογήθηκε από τις δεξιές πολιτικές δυνάμεις στην Ουάσιγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ως κίνητρο για τη δημιουργία του Φόρουμ της Μαδρίτης, ο Vox επισημαίνει τον ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος στην ισπανική κυβέρνηση, την ανάπτυξη δύο σχηματισμών στη Λατινική Αμερική (το Φόρουμ του Σάο Πάολο, που ιδρύθηκε το 1990, και την Ομάδα της Πουέμπλα, που ιδρύθηκε το 2019), καθώς και τις εκλογικές νίκες της Αριστεράς από τη Βολιβία έως τη Νικαράγουα. Για ακροδεξιές δυνάμεις όπως το Vox, τέτοια εκλογικά αποτελέσματα και η υπεράσπιση των επαναστατικών διαδικασιών στην Κούβα και τη Βενεζουέλα πρέπει να καταπολεμηθούν με κάθε μέσο. Οι ιστορίες και οι κληρονομιές των καταστροφικών πραξικοπημάτων διατρέχουν αυτούς τους ανθρώπους, των οποίων η δέσμευση στις δημοκρατικές αρχές και τους θεσμούς είναι περιορισμένη. Το Ίδρυμα Dissent και άλλες παρόμοιες προσπάθειες έχουν σχεδιαστεί για να απονομιμοποιήσουν τις κυβερνήσεις και τα κινήματα της Αριστεράς, παρουσιάζοντάς τα με το χειρότερο δυνατό τρόπο και προσφέροντας στη συνέχεια περιφερειακή υποστήριξη στον υβριδικό πόλεμο που διεξάγουν οι ΗΠΑ. Καμία ανάλογη συσπείρωση της αριστεράς (το Φόρουμ του Σάο Πάολο ή η Ομάδα της Πουέμπλα) δεν έχει ποτέ διεκδικήσει μια τέτοια πολιτική. Αντίθετα, οι στόχοι τους επικεντρώνονται στην εξεύρεση τρόπων ενίσχυσης της συνεργασίας και μάθησης του ενός από τον άλλο σχετικά με πολιτικές πρωτοβουλίες που υπονομεύουν τόσο τον ιμπεριαλισμό όσο και τον νεοφιλελευθερισμό και προωθούν τα συμφέροντα της ανθρωπότητας. Οι εξελίξεις στην σφαίρα της Ιβηρικής έχουν δύο όψεις: ενώ η Αριστερά προσπαθεί να προωθήσει ένα σχέδιο συνεργασίας, η Δεξιά χτίζει στρατούς αντιπαράθεσης.
Παρόμοιες κινήσεις της δεξιάς γίνονται και στην Ευρώπη, αν και με περιορισμένα αποτελέσματα. Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές συναντήσεις μεταξύ Βρυξελλών και Βαρσοβίας, αλλά, εκτός από την έκδοση αόριστων δηλώσεων περί ενότητας, ελάχιστος πραγματικός πολιτικός συντονισμός έχει πραγματοποιηθεί. Η «Ρωσία» και η «Ευρωπαϊκή Ένωση» υποκαθιστούν τη «Βενεζουέλα» και την «Κούβα», με υπερβολική γλώσσα που αποσκοπεί στην απόκρυψη των πραγματικών κινδύνων των κυβερνώντων κομμάτων του Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας και του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι της Πολωνίας. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτές οι δεξιές ομάδες ανταγωνίζονται σε δύο σχηματισμούς: τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές, όπου κυριαρχεί η ακροδεξιά της Πολωνίας, και την ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία», όπου κυριαρχεί η ακροδεξιά της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Ο τελευταίος μας φάκελος, Νέα ρούχα, παλιά νήματα: Η επικίνδυνη επίθεση της Δεξιάς στη Λατινική Αμερική (Δεκέμβριος 2021), προσφέρει ένα στοχαστικό ταξίδι στην ανάδυση της δεξιάς σε όλη τη Λατινική Αμερική. Ο φάκελος διερευνά διάφορες δεξιές δυνάμεις, αξιολογώντας τες ως προς τη σχέση τους με τα μεγάλα καπιταλιστικά συμφέροντα και δοκιμάζοντας τρεις υποθέσεις, καθεμία από τις οποίες έχει πολλά να προσφέρει στην αξιολόγησή μας για τη δεξιά πτέρυγα:
- Οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις αναγνωρίζουν ότι το αστικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση και ότι η αριστερή πτέρυγα έχει αρχίσει να κερδίζει. Επιθυμώντας να αποτρέψουν την άνοδο της αριστεράς, η άρχουσα τάξη ευθυγραμμίζεται αρκετά άνετα με τις ακροδεξιές δυνάμεις και με μια νέα αυταρχική μορφή κυβέρνησης (όπως η ευθυγράμμιση των ελίτ με τον Ζαΐρ Μπολσονάρου στη Βραζιλία, αν και αυτή έχει πλέον διασπαστεί).
- Η δεξιά πτέρυγα δεν διαθέτει ένα κατάλληλο οικονομικό πρόγραμμα, αλλά είναι πρόθυμη να υιοθετήσει όποια μέτρα οικονομικής πολιτικής επιθυμούν να επιβάλουν οι ντόπιοι ολιγάρχες και η Ουάσιγκτον. Αυτό περιλαμβάνει την ανάληψη κατευθύνσεων σχετικά με τα είδη των μεγάλων έργων που πρέπει να αναπτυχθούν και ποιος πρέπει να τα αναπτύξει (όπως η απόρριψη από το Ελ Σαλβαδόρ της συμφωνίας με την Κίνα για το λιμάνι La Uníon).
- Οι κυρίαρχες τάξεις αναγνωρίζουν την αστάθεια που δημιουργείται από την ακραία χρηματιστικοποίηση και από τη δύναμη του παγκόσμιου κεφαλαίου. Αυτό οδηγεί σε νέους λόγους, νέες αντιδραστικές ουτοπίες και νέες μορφές κινητοποίησης που παράγονται από τη νέα Δεξιά στο πλαίσιο της επείγουσας ανάγκης τους να «εκσυγχρονίσουν τον καπιταλισμό.
Αυτές οι υποθέσεις μας επιτρέπουν να ταξιδέψουμε τον αναγνώστη στις σημερινές πραγματικότητες στο Περού, το Ελ Σαλβαδόρ, την Ουρουγουάη, την Αργεντινή και τη Βραζιλία. Οι νέοι λόγοι της δεξιάς συνεχίζουν να δημιουργούν προβληματα την ικανότητά μας να δημιουργήσουμε μια νέα δέσμευση για ένα αξιοπρεπές, σοσιαλιστικό μέλλον. Κανένας εκσυγχρονισμός του καπιταλισμού δεν είναι εφικτός, ούτε από τις σκληρές πολιτικές της ακροδεξιάς ούτε από την κεντροδεξιά. Ένα τέτοιο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού θέτει στο επίκεντρό του την υπεράσπιση της συσσώρευσης του κεφαλαίου και του κέρδους πάνω από τις πιεστικές ανάγκες της ανθρωπότητας και της φύσης. Αυτό το αμφίβολο πρόγραμμα μπόρεσε να προσφέρει τρισεκατομμύρια δολάρια για να αποτρέψει την κατάρρευση του καπιταλιστικού συστήματος κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, αλλά απέτυχε να προσφέρει τους πόρους που απαιτούνται για να αποτραπεί η διάβρωση των βασικών ανθρώπινων αναγκών σε όλο τον πλανήτη. Ανάμεσα στις εκατομμύρια κρίσεις που έχουν πλήξει την ανθρωπότητα, η κρίση της φαντασίας είναι μια από τις πιο άσχημες. Αγωνιζόμαστε να φανταστούμε έναν καλύτερο κόσμο, ενώ επιτρέπουμε στον εαυτό μας να πικραίνεται στο μίσος των κοινωνικών ιεραρχιών και της ξενοφοβίας.
Η τέχνη σε αυτό το ενημερωτικό δελτίο προέρχεται από το φάκελο, διακωμωδώντας τα τέρατα που αναδύονται στο «μεσοδιάστημα» σύμφωνα με τα λόγια του Αντόνιο Γκράμσι, σε αυτές τις έξυπνες κάρτες που μοιάζουν με ταρώ: Ο Ελευθεριακός, ο Αναρχοκαπιταλιστής, ο Αντιεπιστήμονας, ο Τεχνο-Φεουδάρχης, ο Αντικομμουνιστής Σωτήρας, ο Ειρηνοποιός και ο Παρεμβατικός. Πάνω από αυτές τις φιγούρες αιωρείται μια καρικατούρα του μεγαλύτερου φόβου της δεξιάς πτέρυγας – Το Φάντασμα – το οποίο για τους υπόλοιπους από εμάς είναι ένα σύμβολο ελπίδας και αντίστασης που εγκαινιάζει έναν νέο κόσμο.
Η ιστορία της ακροδεξιάς σε όλο τον κόσμο είναι άσχημη- τα μνημεία της είναι τα ερείπια των εργοστασίων και των θαλάμων βασανιστηρίων, μια ασχήμια που αφαιρεί την αξιοπρέπεια από τη μεγάλη μάζα της ανθρωπότητας. Πέντε χιλιάδες φοιτητές και συνδικαλιστές ακτιβιστές βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν μεταξύ 1976 και 1983 στη Σχολή Μηχανικών του Πολεμικού Ναυτικού (ESMA) της Αργεντινής στο Μπουένος Άιρες από τους περισσότερους από 30.000 ανθρώπους που σκοτώθηκαν και εξαφανίστηκαν από την κρατική τρομοκρατία εκείνη την περίοδο. Πριν αρχίσουν τα βασανιστήρια, ο Βίκτορ Μπαστέρρα, κρατούμενος στην ESMA, αναγκάστηκε να φωτογραφίσει κάθε έναν από τους άλλους κρατούμενους. Μεταξύ αυτών των φωτογραφιών είναι και η εικόνα μιας προκλητικής γυναίκας που ανοίγει αυτό το ενημερωτικό δελτίο. Άκουγε τις κραυγές άγνωστων μαχητών στο υπόγειο όπου κρατούνταν. Ήξερε ότι αυτή ήταν η μοίρα της. Φανταζόταν ότι δεν θα επιβίωνε από αυτή την εμπειρία, όπως δεν το έκαναν τριάντα χιλιάδες άλλοι. Αυτή η γενναία, άγνωστη γυναίκα στάθηκε μπροστά στην κάμερα και σήκωσε τη γροθιά της σε έναν επαναστατικό χαιρετισμό. Η γενναιότητά της είναι ένα μήνυμα στο πέρασμα του χρόνου για όλους μας. Αν αντιστέκεστε, δεν έχετε ηττηθεί.
Τις τελευταίες ημέρες της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ, ο Ραούλ Ζουρίτα, ένας Χιλιανός ποιητής, αναλογίστηκε τους χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συλληφθεί, βασανιστεί και σκοτωθεί στη χώρα του. Είναι οι μάρτυρες της αποτρόπαιας παλιάς δεξιάς. Στο έργο του Canto a su amor desaparecido (1985), ο Ζουρίτα, όπως και η ανώνυμη γυναίκα που κρατείται στην ESMA, απορρίπτει την απελπισία και επιμένει στην αγάπη ως το απαραίτητο αντίδοτό μας:
Αλλά δεν θα μας βρουν ποτέ γιατί η αγάπη μας είναι δεμένη με τα βράχια, τη θάλασσα και τα βουνά.
Δεμένη, δεμένη στους βράχους, στη θάλασσα και στα βουνά.
Δεμένη, δεμένη στους βράχους, στη θάλασσα και στα βουνά.
Το κορίτσι μου πέθανε, το αγόρι μου πέθανε, όλοι εξαφανίστηκαν.
Έρημοι της αγάπης.
guernicaeu.wordpress.com 