Του Roy Wilkes για το Climate and Capitalism
Η κλιματική κρίση μπορεί να είναι τρομερή, με όλο και πιο συχνές και ολοένα και πιο καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές, με δολοφονικές ξηρασίες και κύματα καύσωνα σε όλο τον κόσμο, με τους ωκεανούς να θερμαίνονται 40% ταχύτερα και τα φύλλα πάγου της Αρκτικής να λιώνουν 70% ταχύτερα από ό,τι είχε προβλεφθεί μόλις πριν από πέντε χρόνια, με τον αρκτικό παγετό να λιώνει και να εκτινάζει στην ατμόσφαιρα το υπερ-μεθάνιο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και με τις εκπομπές άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο, ανεξάρτητα.
Αλλά όλα θα πάνε καλά. Επειδή το εταιρικό κεφάλαιο, ακόμη και ο πλουσιότερος εκπρόσωπός του, ο δισεκατομμυριούχος αστροναύτης ήρωας σούπερσταρ Jeff Bezos ο ίδιος, έχει επίγνωση. Οπότε όλα θα πάνε καλά.
Θα έχετε δει την κακή διαφήμιση για το τελευταίο «παιχνιδάκι» της Amazon -The Climate Pledge- με στόχο «να πετύχει τους στόχους του Παρισιού δέκα χρόνια νωρίτερα».
Με δυσοίωνη μουσική στο παρασκήνιο, οι νέοι αναρωτιούνται, «Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης;» πριν προσθέσουν, «Έχω μερικές ιδέες…» Τα παιδιά από όλο τον κόσμο, διάφορα σοβαρά, αστεία, και χαριτωμένα, έρχονται με τις ανησυχίες και τις προτάσεις τους. Καταλήξαμε τελικά σε μια ειδυλλιακή σκηνή σε μια λίμνη, με έναν νεαρό να κατεβαίνει από μια βάρκα, και μένουμε ήσυχοι ότι όλα θα πάνε καλά, γιατί: «108 επιχειρήσεις έχουν αποδεχθεί την πρόκληση, The Climate Pledge, Παρίσι, 10 χρόνια νωρίτερα, Πληρώθηκε από την Amazon, συνιδρυτής της Climate Pledge»
Σε ένα ξεχωριστό βίντεο, ο Bezos εξηγεί τα τρία μέρη του Climate Pledge: πρώτον, να μετρώνται και να αναφέρονται οι εκπομπές σε τακτική βάση· δεύτερον, να εφαρμόσει στρατηγικές άρσης των εκπομπών άνθρακα σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού, μέσω πραγματικών επιχειρηματικών αλλαγών και καινοτομιών· και τρίτον «αξιόπιστες» αντισταθμίσεις για να εξουδετερώσουμε τυχόν εναπομείνασες εκπομπές που δεν μπορούν να εξαλειφθούν.
Παρουσιάζει την Christiana Figueres, πρώην Επικεφαλής του ΟΗΕ για το Κλίμα και τώρα Επικεφαλής της Παγκόσμιας Αισιοδοξίας (δεν σας κάνω πλάκα), η οποία μας διαβεβαιώνει ότι όλα αυτά «καθοδηγούνται από την επιστήμη.» Η Figueres το βρίσκει αναζωογονητικό το γεγονός ότι ο επικεφαλής μιας τόσο μεγάλης εταιρείας είναι «απόλυτα διαποτισμένος με την επιστήμη», που συμβαίνει φυσικά επειδή «ο Jeff έχει υπόβαθρο στη φυσική». Η ίδια η Figueres έχει διπλωματικό υπόβαθρο. Και έχει επίσης υπόβαθρο greenwashing του εταιρικού κεφαλαίου. Ως εκτελεστική γραμματέας της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, μίλησε στην «Σύνοδο Κορυφής για τον Άνθρακα και το Κλίμα» της πολωνικής κυβέρνησης, ένα παράλληλο γεγονός της Διάσκεψης Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα το 2013 στη Βαρσοβία, όπου μας διαβεβαίωσε ότι «ο άνθρακας θα μπορούσε να είναι μέρος της λύσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη».
Έπειτα ακούμε από τον καθηγητή Dara O’Rourke, Senior Principal Scientist στην Amazon, ο οποίος εξηγεί ότι η εταιρεία «χτίζει τη βιωσιμότητα με τον τρόπο της Amazon», που σημαίνει φυσικά, «επιστήμη, συνδεδεμένη με την τεχνολογία, συνδεδεμένη με την εμμονή του πελάτη [!], για να προσεγγίσουμε την κλίμακα των προκλήσεων βιωσιμότητας που όλοι αντιμετωπίζουμε». Ο O’Rourke μας λέει επανειλημμένα πόσο «περίπλοκη» είναι η Amazon, και αυτό εξηγεί ίσως γιατί η ομιλία του είναι ένας χείμαρρος πολύπλοκων αλλά χωρίς νόημα αλαμπουρνεζικων.
Αυτός, για παράδειγμα, είναι ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να δικαιολογήσει τον τρόπο της Amazon, που σκόπιμα υποκινεί μη βιώσιμες καταναλωτικές επιθυμίες για άμεση ικανοποίηση: «Η παράδοση την ίδια μέρα είναι στην πραγματικότητα η επιλογή μας για πλοίο χαμηλότερου άνθρακα. Αυτό συμβαίνει επειδή η διάθεση αποθεμάτων τοπικά στους πελάτες είναι σχεδόν πάντα ο τρόπος βιωσιμότητας». Έπρεπε να το ακούσω αυτό μερικές φορές, για να βεβαιωθώ ότι δεν είχα παρακούσει.
Για να είμαστε δίκαιοι, όμως, ο O’Rourke τουλάχιστον δείχνει ντροπιασμένος καθώς εξαπολύει αυτό το επιχείρημα, λέγοντας τα πιο παράλογα πράγματα με την ελπίδα ότι δεν θα σκεφτούμε και πολύ τι λέει. Φαίνεται ανακουφισμένος που θα παραδώσει τελικά πίσω στον Jeff, ο οποίος είναι «σούπερ ενθουσιασμένος» από όλα. Αλλά μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν όλες οι εταιρείες συνεργασούν, μας λέει ο Jeff, επειδή «είμαστε όλες μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας των άλλων».
Σε μια καυστική αναφορά, που ίσως στόχευε και τους άλλους δισεκατομμυριούχους της «οικολογικής» τεχνολογίας, ο Bezos εξηγεί ότι η Amazon είναι το ιδανικό πρότυπο επειδή, «δεν μετακινούμε μόνο πληροφορίες, μετακινούμε πακέτα, παραδίδουμε περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια αντικείμενα τον χρόνο…»
Και εδώ φυσικά βρίσκεται το πρόβλημα. Η χρήση 80% ανανεώσιμης ενέργειας για την τροφοδότηση των γραφείων και των αποθηκών της έως το 2024 και 100% έως το 2030 δεν θα επιφέρει ούτε ένα μέρος της διαφοράς στην κλιματική κρίση, ούτε η αντικατάσταση του στόλου των φορτηγών με τα 100 000 πλήρως ηλεκτρικά οχήματα παράδοσης που έχει παραγγείλει τώρα. Το πρόβλημα με την Amazon δεν είναι το πώς εξοπλίζει τα κτήρια και τα φορτηγάκια της. Το πρόβλημα με την Amazon είναι το ίδιο το επιχειρηματικό της μοντέλο.
Τη δεκαετία του 1990 οι εκπομπές άνθρακα αυξήθηκαν κατά 1% ετησίως. Τη δεκαετία του 2000, τριπλασιάστηκαν και σταμάτησαν μόνο από τραπεζικά ατυχήματα και πανδημίες. Το κεφάλαιο κατακερμάτιζε έντονα την παραγωγή για να μεγιστοποιήσει το κέρδος, μετατοπίζοντας μεγάλο μέρος της στον παγκόσμιο νότο επιδιώκοντας φθηνά εργατικά χέρια και φθηνή (και βρώμικη) ενέργεια. Υπήρξε μαζική επέκταση και απελευθέρωση του εμπορίου, με τεράστιες ποσότητες βασικών προϊόντων, τόσο συστατικών όσο και τελικών προϊόντων, να μεταφέρονται σε τεράστιες αποστάσεις σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και αεροπλάνα που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Η Amazon ήταν και εξακολουθεί να είναι προϊόν αυτής της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης με ένταση άνθρακα.
Αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία. Το σημαντικό gγια αυτούς είναι ότι η Amazon «σηματοδοτεί στην αγορά» και, επομένως, «διεγείρει τις επενδύσεις στην πράσινη τεχνολογία». Επειδή το κεφάλαιο λειτουργεί με μυστηριώδεις τρόπους. Είναι πολύπλοκο.
Τα κροκοδείλια δάκρυα του εταιρικού κεφαλαίου σχετικά με την κλιματική αλλαγή δεν είναι καινούργια. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80, οι επιστήμονες της Exxon διεξήγαγαν εκτενή έρευνα σχετικά με τις κλιματικές επιπτώσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, δημοσιεύοντας τα ευρήματά τους στην Εφημερίδα των Ατμοσφαιρικών Επιστημών. Το 1979, ο David Slade, τότε διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος της κυβέρνησης των ΗΠΑ για το διοξείδιο του άνθρακα, ήταν διαχυτικός: «Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με τις ερευνητικές προθέσεις της Exxon σχετικά με το ζήτημα του CO2. Αυτό αντιπροσωπεύει μια πολύ υπεύθυνη δράση, η οποία ελπίζουμε ότι θα χρησιμεύσει ως πρότυπο για ερευνητικές συνεισφορές από τον εταιρικό τομέα».
Ωστόσο, ο πιθανός αντίκτυπος της έρευνας για το κλίμα στο κέρδος, και όχι ο αντίκτυπος των ίδιων των εκπομπών στην κατοικησιμότητα του πλανήτη, ήταν αυτό που είχε μεγαλύτερη βαρύτητα στο μυαλό των στελεχών της Exxon. Η απάντηση της Exxon ήταν να πυροβολήσει τον αγγελιοφόρο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, η Exxon αποθάρρυνε το ερευνητικό της πρόγραμμα για το κλίμα, απέλυσε τους περισσότερους επιστήμονες του κλίματος, και επένδυσε κυνικά εκατομμύρια δολάρια σε μια επίθεση δημοσίων σχέσεων με στόχο να θέσει υπό αμφισβήτηση τα επιστημονικά δεδομένα που οι δικοί της επιστήμονες είχαν βοηθήσει να αποκαλυφθούν.
Ο John Browne, πρώην διευθύνων σύμβουλος της BP (η οποία μετονομάστηκε έξυπνα σε «Beyond Petroleum», αλλάζοντας ακόμη και το λογότυπό της στον θεό του ήλιου), παραδέχεται ότι η επιχείρηση είναι ένοχη greenwashing. Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε, φυσικά, είναι πιο πειστικό greenwash. Έτσι, ο John έχει δημιουργήσει με χρήσιμο τρόπο το BeyondNetZero, για να μας πείσει ότι, «οι επιχειρήσεις μπορούν να αποτελέσουν μια δύναμη για την αλλαγή του κλίματος». Ο John έχει ήδη σχέδια για το επόμενο εγχείρημά του: BeyondHumanity, έτσι ώστε οι υπολογιστές να μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν επενδύσεις και κέρδη πολύ καιρό μετά την εξαφάνιση όλων μας.
Η πρόταση της Amazon για την αγορά αντισταθμισμάτων άνθρακα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και έχει εξαιρετική επιχειρηματική λογική. Η BP έχει ήδη δώσει ένα λαμπρό παράδειγμα γι’ αυτό, πληρώνοντας στην ανάδοχη εταιρεία Finite Carbon 100 εκατομμύρια δολάρια για 13 εκατομμύρια για αντιστάθμισμα στο έργο αναδάσωσης Colville στην πολιτεία της Ουάσινγκτον. Η BP είναι τόσο αφοσιωμένη που έχει μάλιστα αγοράσει ένα μεγάλο μερίδιο στην ίδια την Finite Carbon. Τα αντισταθμίσματα όμως έχουν ισοπεδωθεί από τις πυρκαγιές, όπως και άλλα αντισταθμιστικά έργα όπως αυτά που ακολούθησε η Microsoft στο Όρεγκον.
Η BP φυτεύει δένδρα ώστε να μπορεί να συνεχίσει να εξάγει ορυκτά καύσιμα … η καύση των οποίων αυξάνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες … που προκαλούν πυρκαγιές … που καίνε τα δέντρα … γεγονός που καθιστά τη γη διαθέσιμη για φύτευση περισσότερων δέντρων!! Ένας κύκλος κεφαλαίου κυνηγάει τον κύκλο του άνθρακα, και τρώει την ουρά του.
Η εκμετάλλευση των ανησυχιών των νέων ως άσκηση δημοσίων σχέσεων είναι ύπουλη. Η διάδοση ψεύτικων ελπίδων ότι το εταιρικό κεφάλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σωθεί ο πλανήτης μας καθυστερεί στην ανάπτυξη και διάδοση πραγματικών λύσεων στην κρίση. Οι λύσεις αυτές δεν είναι σύνθετες, είναι εξαιρετικά απλές και οδυνηρά προφανείς. Πρέπει να αφήσουμε τον ορυκτό άνθρακα εκεί που ανήκει, στο έδαφος. Που σημαίνει να σταματήσει η μαζική παραγωγή αποβλήτων από επιχειρήσεις, και να παράγουμε τοπικά αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε. Παραγωγή για την ανάγκη, όχι για κέρδος.
Ούτε η λύση για τη συμβολή της Amazon στην οικολογική κρίση είναι περίπλοκη. Είναι να καταργηθεί η Amazon.
guernicaeu.wordpress.com 