Πηγή: Τhe Straits Times
Η κλιματική αλλαγή θα αναμορφώσει ριζικά τη ζωή στη Γη τις επόμενες δεκαετίες, ακόμη και αν οι άνθρωποι μπορέσουν να περιορίσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που θερμαίνουν τον πλανήτη, σύμφωνα με ένα σχέδιο αναφοράς ορόσημο από τους συμβούλους του ΟΗΕ για την κλιματική επιστήμη που έλαβε η Agence France-Presse.
Εξαφάνιση ειδών, διάδοση των ασθενειών, αβίωτη ζέστη, κατάρρευση οικοσυστήματος, πόλεις που απειλούνται από την άνοδο της θάλασσας – αυτές και άλλες καταστροφικές κλιματικές επιπτώσεις επιταχύνονται και αναμένεται να γίνουν οδυνηρά προφανείς πριν ένα παιδί που γεννιέται σήμερα γίνει 30 ετών.
Οι επιλογές που κάνουν οι κοινωνίες τώρα θα καθορίσουν εάν το είδος μας ευδοκιμεί ή απλώς επιβιώνει καθώς ξετυλίγεται ο 21ος αιώνας, λέει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) σε ένα σχέδιο έκθεσης που βλέπει αποκλειστικά το AFP.
Όμως, τα επικίνδυνα όρια είναι πιο κοντά από ό, τι κάποτε σκεφτόμασταν, και οι τρομερές συνέπειες που οφείλονται σε δεκαετίες ανεξέλεγκτης ρύπανσης από άνθρακα είναι αναπόφευκτες βραχυπρόθεσμα.
«Το χειρότερο δεν έχει ακόμη έρθει, επηρεάζοντας τη ζωή των παιδιών και των εγγονιών μας πολύ περισσότερο από τη δική μας», λέει η έκθεση.
Μακράν ο πιο περιεκτικός κατάλογος που έχει ποτέ συγκεντρωθεί για το πώς η κλιματική αλλαγή εκτυλίσσεται στον κόσμο μας, η έκθεση μοιάζει με ένα κατηγορητήριο 4.000 σελίδων για τη διαχείριση του πλανήτη από την ανθρωπότητα.
Ωστόσο, το έγγραφο, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να επηρεάσει κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις, δεν έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022 – πολύ αργά για τις κρίσιμες συνόδους κορυφής του ΟΗΕ φέτος σχετικά με το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και τα συστήματα τροφίμων, λένε ορισμένοι επιστήμονες.
Από σύμμαχοι σε εχθρούς
Το προσχέδιο της έκθεσης έρχεται σε μια εποχή παγκόσμιας «οικολογικής αφύπνισης» και χρησιμεύει ως έλεγχος της πραγματικότητας ενάντια σε μια σωρεία κακώς καθορισμένων καθαρών-μηδενικών υποσχέσεων από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.
Οι προκλήσεις που επισημαίνει είναι συστημικές, ενσωματωμένες στον ίδιο ιστό της καθημερινής ζωής.
Είναι επίσης βαθιά άδικες, καθλως οι λιγότερο υπεύθυνοι για την υπερθέρμανση του πλανήτη θα υποφέρουν δυσανάλογα, όπως η έκθεση καθιστά σαφές.
Και δείχνει ότι ακόμα και όταν ρίχνουμε πρωτοφανείς ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, υπονομεύουμε την ικανότητα των δασών και των ωκεανών να τα απορροφούν, μετατρέποντας τους μεγαλύτερους φυσικούς μας συμμάχους στον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης σε εχθρούς.
Προειδοποιεί ότι τα προηγούμενα μεγάλα κλιματικά σοκ άλλαξαν δραματικά το περιβάλλον και εξάλειψαν τα περισσότερα είδη, θέτοντας το ερώτημα αν η ανθρωπότητα σπέρνει τους σπόρους της δικής της εξαφάνισης.
«Η ζωή στη Γη μπορεί να ανακάμψει από μια δραστική κλιματική αλλαγή εξελίσσοντας σε νέα είδη και δημιουργώντας νέα οικοσυστήματα», λέει. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν.»
«Μη αναστρέψιμες συνέπειες»
Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα βασικά στοιχεία στο σχέδιο έκθεσης, το οποίο έχει περάσει από μια σημαντική αναθεώρηση και είναι απίθανο να αλλάξει πριν από την κυκλοφορία του.
Το πρώτο είναι ότι με 1,1 βαθμούς Κελσίου της υπερθέρμανσης που έχει συμβεί μέχρι στιγμής από την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης, το κλίμα αλλάζει ήδη.
Πριν από μια δεκαετία, οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα των μέσων του 19ου αιώνα θα ήταν αρκετός για να προστατεύσει το μέλλον μας.
Στη συνέχεια, το 2015 ήρθε η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα στην οποία σχεδόν 200 έθνη ορκίστηκαν να τεθεί συλλογικά ανώτατο όριο θέρμανσης στο «πολύ χαμηλό» 2 C και 1,5 C αν είναι δυνατόν.
Σχετικά με τις τρέχουσες τάσεις, κατευθυνόμαστε στους 3 βαθμούς C στην καλύτερη περίπτωση.
Τα προηγούμενα μοντέλα προέβλεπαν ότι δεν είναι πιθανό να δούμε την αλλαγή του κλίματος στη Γη πριν το 2100.
Ωστόσο, το προσχέδιο έκθεσης του ΟΗΕ αναφέρει ότι η παρατεταμένη υπερθέρμανση ακόμα και πέραν των 1,5 βαθμών Κελσίου ενδέχεται να προκαλέσει «προοδευτικά σοβαρές, αιώνιες και, σε κάποιες περιπτώσεις, μη αναστρέψιμες συνέπειες».
Τον προηγούμενο μήνα, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός προέβλεψε πιθανότητα 40% ότι η Γη θα ξεπεράσει το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον ένα έτος μέχρι το 2026.
Για ορισμένα φυτά και ζώα, μπορεί να είναι πολύ αργά.
«Ακόμη και στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, οι συνθήκες θα αλλάξουν πέρα από την ικανότητα προσαρμογής πολλών οργανισμών», σημειώνει η έκθεση.
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι – οικοσυστήματα από τα οποία εξαρτώνται μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι – είναι ένα παράδειγμα.
Οι αυτόχθονες πληθυσμοί στην Αρκτική αντιμετωπίζουν την πολιτιστική εξαφάνιση, καθώς το περιβάλλον πάνω στο οποίο οικοδομούνται τα προς το ζην και η ιστορία τους λιώνει κάτω από τα χιονοπέδιλα τους.
Η αύξηση της θερμοκρασίας αύξησε επίσης τη διάρκεια των περιόδων πυρκαγιάς, διπλασίασε τις πιθανές εύφλεκτες περιοχές και συνέβαλε στην απώλεια συστημάτων τροφίμων.
Ετοιμαστείτε
Ο κόσμος πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την πραγματικότητα και να προετοιμαστεί για την επίθεση.
«Τα τρέχοντα επίπεδα προσαρμογής θα είναι ανεπαρκή για την αντιμετώπιση των μελλοντικών κλιματικών κινδύνων», προειδοποιεί.
Οι προβλέψεις στα μέσα του αιώνα – ακόμη και σε ένα αισιόδοξο σενάριο 2 βαθμών Κελσίου – το κάνουν αυτό υποτιμημένο.
Δεκάδες εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν χρόνια πείνα έως το 2050 και 130 εκατομμύρια περισσότεροι θα μπορούσαν να βιώσουν ακραία φτώχεια μέσα σε μια δεκαετία εάν επιτραπεί η εμβάθυνση της ανισότητας.
Το 2050, οι παράκτιες πόλεις που βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» της κλιματικής κρίσης θα βλέπουν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε κίνδυνο από πλημμύρες και ολοένα και συχνότερες καταιγίδες γίνονται πιο θανατηφόρες από την άνοδο των θαλασσών.
Περίπου 350 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι που ζουν σε αστικές περιοχές θα εκτεθούν σε λειψυδρία από σοβαρές ξηρασίες στους 1,5 βαθμούς Κελσίου – 410 εκατομμύρια στους 2 βαθμούς Κελσίου.
Αυτός ο επιπλέον μισός βαθμός σημαίνει επίσης 420 εκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους που θα εκτεθούν σε ακραία και δυνητικά θανατηφόρα κύματα θερμότητας.
«Το κόστος προσαρμογής για την Αφρική προβλέπεται να αυξηθεί κατά δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως με θέρμανση μεγαλύτερη από 2 βαθμούς Κελσίου», προειδοποιεί η έκθεση.
Σημείο χωρίς επιστροφή
Τρίτον, η έκθεση σκιαγραφεί τον κίνδυνο σύνθετων και διαδοχικών επιπτώσεων, μαζί με τα κατώτατα όρια της επιστροφής στο κλιματικό σύστημα που είναι γνωστά ως σημεία ανατροπής, τα οποία οι επιστήμονες μόλις έχουν αρχίσει να μετρούν και να κατανοούν.
Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου θα μπορούσε να ωθήσει στο λιώσιμο των φύλλων πάγου πάνω από τη Γροιλανδία και το παγόβουνο της Δυτικής Ανταρκτικής – με αρκετό παγωμένο νερό για να σηκώσει τους ωκεανούς 13 μέτρα – μετά από ένα σημείο χωρίς επιστροφή.
Άλλα σημεία αιχμής θα μπορούσαν να δουν το μορφότυπο λεκάνης του Αμαζονίου να μετατρέεπται από τροπικό δάσος σε σαβάνα, και δισεκατομμύρια τόνους παράσιτα άνθρακα από το μόνιμο παγετό της Σιβηρίας, τροφοδοτώντας περαιτέρω θέρμανση.
Στο πιο άμεσο μέλλον, ορισμένες περιοχές – η ανατολική Βραζιλία, η Νοτιοανατολική Ασία, η Μεσόγειος, η κεντρική Κίνα – και οι ακτές σχεδόν παντού θα μπορούσαν να πληγούν από πολλαπλές κλιματικές καταστροφές ταυτόχρονα: ξηρασία, κύματα θερμότητας, κυκλώνες, πυρκαγιές, πλημμύρες.
Αλλά οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη ενισχύονται επίσης από όλους τους άλλους τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα κατέστρεψε την ισορροπία της Γης, όπως «απώλειες οικοτόπων και ανθεκτικότητας, υπερεκμετάλλευση, εξόρυξη νερού, ρύπανση, χωροκατακτητικά μη αυτόχθονα είδη και διασπορά παρασίτων και νόσων», αναφέρει η έκθεση.
Δεν υπάρχει εύκολη λύση σε τέτοιο μείγμα μπροβλημάτων, δήλωσε ο κ. Nicholas Stern, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και συγγραφέας του Stern Review on the Economics of Climate Change.
«Ο κόσμος αντιμετωπίζει ένα σύνθετο σύνολο αλληλένδετων προκλήσεων», δήλωσε ο κ. Stern, ο οποίος δεν συνέβαλε στην έκθεση IPCC. «Αν δεν τα αντιμετωπίσουμε μαζί, δεν πρόκειται να τα πάμε πολύ καλά σε κανένα από αυτά.»
«Μετασχηματιστική αλλαγή»
Υπάρχουν πολύ λίγα καλά νέα στην έκθεση, αλλά η IPCC τονίζει ότι μπορούν να γίνουν πολλά για να αποφευχθούν τα χειρότερα σενάρια και να προετοιμαστούμε για τις επιπτώσεις που δεν μπορούν πλέον να αποφευχθούν, η τελική λύση.
Η διατήρηση και αποκατάσταση των λεγόμενων οικοσυστημάτων του κυανού άνθρακα -δάση από φύκια και μαγκρόβια, για παράδειγμα- ενισχύουν τα αποθέματα άνθρακα και προστατεύουν από τις καταιγίδες, καθώς και παρέχουν οικοτόπους άγριας ζωής, παράκτιους πόρους και επισιτιστική ασφάλεια.
Η μετάβαση σε περισσότερες φυτικές δίαιτες θα μπορούσε επίσης να μειώσει τις εκπομπές που σχετίζονται με τα τρόφιμα έως και 70% έως το 2050.
Ωστόσο, το να μεταπηδάς απλά από ένα βενζινοκίνητο σε ένα Tesla ή να φυτέψεις δισεκατομμύρια δέντρα, δεν πρόκειται να το εμποδίσει, προειδοποιεί η έκθεση.
«Χρειαζόμαστε μετασχηματιστικές αλλαγές που λειτουργούν σε διαδικασίες και συμπεριφορές σε όλα τα επίπεδα: άτομο, κοινότητες, επιχειρήσεις, ιδρύματα και κυβερνήσεις», λέει. «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο ζωής και κατανάλωσης».
guernicaeu.wordpress.com 