Η Rosa Miriam Elizalde είναι Κουβανή δημοσιογράφος και ιδρυτής της ιστοσελίδας Cubadebate. Είναι αντιπρόεδρος τόσο της Ένωσης Κουβανών Δημοσιογράφων (UPEC) όσο και της Λατινοαμερικανικής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (FELAP). Έχει γράψει και συνυπογραψει πολλά βιβλία, όπως τα Jineteros en la Habana και Our Chavez. Έχει λάβει το Εθνικό Βραβείο Δημοσιογραφίας Juan Gualberto Gómez σε πολλές περιπτώσεις για το εξαίρετο έργο της. Αυτή τη στιγμή είναι εβδομαδιαία αρθρογράφος για την La Jornada της Πόλης του Μεξικού. Το άρθρο αυτό συντάχθηκε για το Globetrotter.
Βρισκόμαστε στην εποχή των μαλακών πραξικοπημάτων. Τα παλαιού τύπου πραξικοπήματα και οι εισβολές φαίνονται φρικτά στον Τύπο. Οι εικόνες των αμερικανικών στρατευμάτων που εισέβαλαν στη Δομινικανή Δημοκρατία το 1965 ή παρέλασαν μέσω του El Chorrillo στον Παναμά το 1989, για παράδειγμα, προκάλεσαν δυσαρέσκεια και θυμό. Με την πάροδο των ετών, οι στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στη Λατινική βγεί εκτός μόδας.
Ένα μαλακό πραξικόπημα, από την άλλη πλευρά, είναι όταν μια μειοψηφική ομάδα ανθρώπων που μεταμφιέζεται σε πλειοψηφία, δημιουργεί αντιπαραθέσεις και εντάσεις και φθείρει την πλειοψηφία μέχρι να υποχωρήσουν όλοι στις τεράστιες πιέσεις τους. Τέτοια παραδείγματα είναι ορατά στην Ονδούρα το 2009 και στη Βραζιλία το 2016, καθώς και στη Βολιβία το 2019, όπου το πραξικόπημα ανατράπηκε από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών τον Οκτώβριο του 2020. Η Κούβα και η Βενεζουέλα έχουν μέχρι στιγμής αντέξει στην ισχύ ενός ήπιου πραξικοπήματος, αλλά η πίεση είναι αδυσώπητη.
Τα μαλακά πραξικοπήματα είναι πιο περίπλοκα από τα σκληρά πραξικοπήματα ή τις παρεμβάσεις των Αμερικανών Πεζοναύτων. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ήπια πραξικοπήματα συχνά έχουν να κάνουν με πόλεμο πληροφορίας, στους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν αρχέτυπα δικτατόρων και «μαχητών της ελευθερίας» για να καθορίσουν τις διεθνείς σχέσεις. Μια αναδιαμορφωμένη επική αφήγηση διαμορφώνεται επίσης από ψευδείς ομιλίες ηρωισμού από τους πρωταγωνιστές που επέλεξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Κούβα δεν είναι ξένη στην πίεση των ΗΠΑ, με εισβολές, απόπειρες δολοφονίας και τον αποκλεισμό που διαμορφώνει τη ζωή των Κουβανών. Με την πάροδο των ετών, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες για ένα μαλακό πραξικόπημα κατά της Κουβανικής Επανάστασης. Τον Νοέμβριο του 2020, μια μικρή ομάδα ανθρώπων που πιστεύονται για «μαχητές της ελευθερίας», κλείστηκαν σε ένα σπίτι στη γειτονιά San Isidro στην Παλιά Αβάνα. Νομικά ζητήματα έδωσαν τη θέση τους σε ένα εκ επιχειρούμενο πραξικόπημα πραξικόπημα: διάλογος μεταξύ καλλιτεχνών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, πολιτικός καιροσκοπισμός, πανδημία και επιδείνωση της οικονομικής κρίσης που επιδεινώνεται από το νέο γύρο μονομερών μέτρων που επιβάλλει η απερχόμενη κυβέρνηση του Τραμπ (που περιλαμβάνουν τα αποκλεισμένα εμβάσματα, περισσότερες οικονομικές κυρώσεις και δίωξη των πετρελαιοφόρων)
Οικονομική τιμωρία
Η Κούβα αντιμετωπίζει οικονομική τιμωρία από το 1960, μόλις ένα χρόνο μετά το θρίαμβο της Κουβανικής Επανάστασης. Αλλά, από το 2017, το νησί έχει υποστεί μια κλιμάκωση των προσπαθειών οικονομικής δολιοφθοράς που καθοδηγούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Το λεγόμενο Κίνημα San-Isidro (MSI), το οποίο έχει καλυφθεί ευρέως από τα μέσα ενημέρωσης, έχει αδιαμφισβήτητη σύνδεση με αυτή τη διαδικασία μαλακού πραξικοπήματος. Ο Denis Solis, ράπερ και αρχηγός του MSI, παραδέχθηκε ότι έλαβε χρήματα από ιδιώτες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό φαίνεται να ήταν μια ακόμη προσπάθεια του Τραμπ να περιορίσει τις εντάσεις και να περιπλέξει τη μετάβαση στην κυβέρνηση Μπάιντεν (ο οποίος έχει δηλώσει πως σκοπεύει να προσπαθήσει να αποκαταστήσει κάποια ισορροπία στις διμερείς σχέσεις μετά από τέσσερα χρόνια των παραδόξων προσπαθειών του Τραμπ να ανατρέψει την Κουβανική Επανάσταση).
Οι Κουβανοί υφίστανται τις συνέπειες της συλλογικής οικονομικής τιμωρίας. Η καταστολή των ταξιδιών και των εμβασμάτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής του κλεισίματος των περισσότερων από 400 υποκαταστημάτων της Western Union στην Κούβα, έχει εξαντλήσει την κύρια πηγή εισοδήματος για πολλούς καλλιτέχνες, μικρούς ιδιώτες επιχειρηματίες και εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανούς. Ο πόνος είναι προφανής και μεταφράζεται στις μεγάλες ουρές για πρόσβαση σε τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα, και αυξάνει τη δυσκολία λειτουργίας μικρών εστιατορίων και οικογενειακών ξενοδοχείων. Σημαίνει ότι οι Κουβανοί δεν είναι σε θέση να αγκαλιάσουν τους αγαπημένους τους που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Κατασκευασμένο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
Παρά τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης της ζωής στην Κούβα, τα συλλογικά δίκτυα και το κουβανικό κράτος κατάφεραν να παράσχουν υπηρεσίες και να διατηρήσουν υψηλό επίπεδο κοινωνικής συνοχής. Δεν χρειάστηκε πολύς καιρός για να καταρρεύσει ο πυρετός του San Isidro χωρίς να προκληθεί καμία ζημιά ή να πληγωθεί κάποιος.
Αλλά η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν μπορούσε να αφήσει αυτό το σαματά να περάσει χωρίς να τον μετατρέψει σε επική ταινία μάχης ανάμεσα στο καλό και το κακό. Ο επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στην Αβάνα, Timothy Zúñiga-Brown, μετέφερε μερικούς από τους πρωταγωνιστές του MSI στο αυτοκίνητό του, ενώ υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποκάλεσαν τους πρωταγωνιστές μαλακού πραξικοπήματος «συνεργάτες». Κάποιοι από αυτούς τους πρωταγωνιστές έχουν εκφράσει ανοιχτά την λύπη τους για την ήττα του Ντόναλντ Τραμπ. Στην πραγματικότητα, ο Solis αναγνώρισε δημόσια τον Τραμπ ως πρόεδρό του. Τα μέλη του MSI ανέφεραν επίσης ότι έλαβαν κεφάλαια από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την «προώθηση της δημοκρατίας..
Η Tracey Eaton, δημοσιογράφος με έδρα τη Φλόριντα, έχει καταγράψει ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει δαπανήσει μεταξύ 20 και 45 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως από το 1996, όταν άρχισε να υποστηρίζει οικονομικά ομάδες για να προκαλέσει μια «αλλαγή καθεστώτος στην Κούβα». Αυτά τα χρήματα —περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια— δόθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 109 του νόμου Helms-Burton του 1996. Δεν υπάρχουν δημόσιες πληροφορίες σχετικά με το πόσα έχουν δαπανηθεί για μυστικές επιχειρήσεις, ή ειδικά για το σχέδιο του San Isidro.
Οι προσπάθειες για την επιβεβαίωση του περιεχόμενου αυτών των προγραμμάτων «προώθησης της δημοκρατίας» δεν είναι εύκολο να εντοπισθούν. Η έλλειψη διαφάνειας αυτών των προγραμμάτων δείχνει την υποκρισία τους. Η Eaton είχε κάποια επιτυχία μέσω του Νόμου για την Ελευθερία της Πληροφόρησης (FOIA), αλλά υπάρχουν πολλά που είναι άγνωστα σχετικά με αυτές τις επιχειρήσεις. Κατά τη διάρκεια των ετών Ομπάμα, τα αιτήματα για πληροφορίες σχετικά με την «αλλαγή καθεστώτος» απορρίφθηκαν. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις παραβιάζουν τόσο τους νόμους της Κούβας όσο και τους νόμους των ΗΠΑ. Ένα άρθρο που γράφτηκε από τη συντακτική επιτροπή των New York Times το 2014 ρίχνει φως σχετικά με αυτό το θέμα. Ο Alan Gross, ανάδοχος της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID), συνελήφθη το 2009 στην Κούβα σε μια «μυστική αποστολή USAID να επεκτείνει την πρόσβαση στο Διαδίκτυο χρησιμοποιώντας ευαίσθητη τεχνολογία που χρησιμοποιούν μόνο οι κυβερνήσεις», σύμφωνα με άρθρο στο Politico. Λίγο μετά από αυτό, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εκτέλεσε ένα πρόγραμμα που οδήγησε στην ανάπτυξη ενός αντικυβερνητικού συστήματος τύπου Twitter από την Creative Associates International (με έδρα την Ουάσιγκτον, D.C.), ονόματι ZunZuneo. Στόχος αυτής της πλατφόρμας, όπως το έθεσαν οι New York Times, ήταν να «παρέχει στους Κουβανούς μια πλατφόρμα για να μοιράζονται μηνύματα με ένα μαζικό κοινό και τελικά να χρησιμοποιείται για τη συναρμολόγηση «έξυπνων όχλων».
Οι πληροφορίες σχετικά με αυτά τα προγράμματα είναι σπάνιες, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ τα αντιμετωπίζει ως εξαιρετικά απόρρητα. Ακόμη και εκείνοι που υποτίθεται ότι τα επιβλέπουν δεν γνωρίζουν γι’ αυτά. Οι πληροφορίες διαρρέουν μόνο όταν τα προγράμματα αποτυγχάνουν, κάτι που συμβαίνει συχνά.
Κατά τη διάρκεια της εποχής Τραμπ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δημιούργησε ένα δίκτυο εκατοντάδων ψηφιακών ΜΜΕ, κυρίως με έδρα το Μαϊάμι, για να διαδώσει παραπληροφόρηση για την Κούβα. Στόχος αυτού του δικτύου είναι να παρέχει ένα ηχητικό επιμελητήριο, που να ενισχύει τις τοξικές πληροφορίες για τα γεγονότα στο νησί και να προβάλλει τον στόχο της αμερικανικής κυβέρνησης ως κάτι που πηγάζει από τους ίδιους τους Κουβανούς. Αυτό είναι μέρος του Πολέμου Τέταρτης Γενιάς, του Αντισυμβατικού Πολέμου ή του Υβριδικού Πολέμου, που είναι η εξελιγμένη μορφή πολέμου που χρησιμοποιείται από την αμερικανική κυβέρνηση για να δημιουργήσει ψυχολογικό και πολιτιστικό χάος και να οδηγήσει την ατζέντα της Ουάσιγκτον σε ένα καμένο τοπίο πολιτικής.
Ο Ed Augustin της Guardian πήρε συνέντευξη από τον Esteban Rodríguez, έναν από τους ανθρώπους που εμπλέκονται στο επεισόδιο του San Isidro και έναν ανταποκριτή της ADN Cuba. Αυτή η εταιρεία μέσων ενημέρωσης, η οποία εδρεύει στη Φλόριντα, έλαβε μια επιχορήγηση 410.710 δολαρίων το Σεπτέμβριο του 2020 από την USAID, σύμφωνα με το άρθρο στην Guardian. Ο Rodríguez περιέγραψε τους περιορισμούς του Λευκού Οίκου για τα εμβάσματα ως «τέλειους». Ωστόσο, ο Augustin έγραψε ότι ο ανταποκριτής του ADN «ισχυριζόταν ψευδώς ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που στέλνονται καταλήγουν σε κρατικά ταμεία». Ο Rodríguez είπε επίσης στο άρθρο, «Αν ήμουν στις ΗΠΑ, θα είχα ψηφίσει τον Τραμπ.» Αυτός είναι ένας αποκαλούμενος αμερόληπτος δημοσιογράφος που ήταν έριχνε λάδι στη φωτιά του San Isidro.
Ο σκοπός του μαλακού πραξικοπήματος είναι να προκαλέσει μια βίαιη αντίδραση από την κουβανική κυβέρνηση, η οποία θα φουσκωνόταν από ανθρώπους όπως ο Rodríguez και θα λειτουργούσε ως πρόσχημα για την αποσταθεροποίηση της χώρας.
Οι δεξαμενές σκέψης στις Ηνωμένες Πολιτείες που ασχολούνται με τέτοιου είδους περιστατικά και επεισόδια γνωρίζουν ότι έχουν μικρή επίδραση στο νησί. Στις 22 Δεκεμβρίου 2020, το Inter-American Dialogue, αναφερόμενο στο MSI, ανέφερε ότι «η κουβανική κυβέρνηση δεν είναι κοντά στην «κατάρρευση» και την «πτώση», και θα ήταν σοβαρό λάθος να υποτιμηθεί η ικανότητά της να κινητοποιηθεί για την αντιμετώπιση της κρίσης». Αντιμέτωπη με αυτά τα γεγονότα, η κυβέρνηση αντέδρασε ως συμπαγής φορέας, χωρίς να δείξει δημόσιες ρωγμές. Συνέστησε επίσης στον Μπάιντεν να μείνει μακριά από τις τακτικές του Τραμπ και σημείωσε ότι η κουβανική κυβέρνηση δεν θα συμμετάσχει σε «διάλογο με το όπλο στο κεφάλι».
Τα γεγονότα του San Isidro αποτελούν άλλο ένα παράδειγμα της προσπάθειας της αμερικανικής κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα ήπιο πραξικόπημα. Εν τω μεταξύ, στο εσωτερικό της Κούβας, υπάρχει μια άλλη πραγματικότητα, που ο κόσμος δεν βλέπει. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που λέει ότι η Κούβα δεν θα υποκύψει σε αυτήν την πίεση και δεν θα επιτρέψει την επιτυχία του μίσους από την Ουάσιγκτον. Πάντα θα αποτυγχάνει.
guernicaeu.wordpress.com 