Του Alexander Bertschi Wrigley για το Responsible Statecraft
Η απόφαση της κυβέρνησης του Τραμπ να αναγνωρίσει τον μαροκινό έλεγχο στη Δυτική Σαχάρα με αντάλλαγμα τη μαροκινή ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ σηματοδοτεί μια επαίσχυντη ημέρα για τη δέσμευση της Αμερικής στο διεθνές δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διπλωματία.
Με την απόφαση αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται η μόνη χώρα στον κόσμο που αναγνωρίζει τη μονομερή προσάρτηση της Δυτικής Σαχάρας από το Μαρόκο και απομονώνονται περαιτέρω στη διεθνή σκηνή μέσω της απρόοπτης περιφρόνησης του διεθνούς κανόνα της αυτοδιάθεσης. Επιπλέον, ενώ ο Τραμπ μπορεί να ισχυριστεί ότι πρόκειται για μια ουσιαστική κίνηση προς την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, στην πραγματικότητα αυτή η απόφαση απειλεί να βυθίσει μια ήδη ασταθή περιοχή βαθύτερα στην κρίση.
Η Δυτική Σαχάρα, που βρίσκεται κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού και είναι εγκλωβισμένη μεταξύ Μαυριτανίας και Μαρόκου, είναι πρώην ισπανική αποικία και επί του παρόντος αμφισβητούμενο έδαφος. Περίπου το 70% της επικράτειας βρίσκεται υπό de facto μαροκινό έλεγχο με το υπόλοιπο 30% να ελέγχεται από το Polisario, ένα ντόπιο Σαχραουί κίνημα ανεξαρτησίας που υποστηρίζεται από την Αλγερία και αναγνωρίζεται από 39 άλλα έθνη και την Αφρικανική Ένωση ως Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία του Σαχράουι.
Οι μεγάλης κλίμακας συγκρούσεις μεταξύ του Μαρόκου και του Πολισάριο άρχισαν το 1975 μετά την αποχώρηση της Ισπανίας από την περιοχή. Μετά από κατάπαυση του πυρός το 1991, μια ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ, η MINURSO, ιδρύθηκε με πρωταρχική εντολή να «διοργανώσει και εξασφαλίσει ένα ελεύθερο και δίκαιο δημοψήφισμα» για την ανεξαρτησία της επικράτειας. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει διεξαχθεί δημοψήφισμα, και περισσότεροι από 100.000 πρόσφυγες παραμένουν σε στρατόπεδα που βρίσκονται στη νότια Αλγερινή έρημο, με επιπλέον 20.000 να βρίσκονται στη Μαυριτανία.
Το Διεθνές Δικαστήριο, σε μια σημαντική συμβουλευτική απόφαση, υποστήριξε αυτό το δικαίωμα για ένα ελεύθερο και δίκαιο δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση στη Δυτική Σαχάρα. Ακολούθησε πλήθος ψηφισμάτων της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας που επαναβεβαίωσαν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού των Σαχράουι.
Όπως σημειώνει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών στην αρχή κάθε ψηφίσματος για τη Δυτική Σαχάρα, υπάρχει ένα «αναφαίρετο δικαίωμα όλων των λαών για αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία.» Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αψηφήσει μονομερώς αυτό το διεθνές πρότυπο υπονομεύει επικίνδυνα το διεθνές δίκαιο και την ικανότητα των λαών σε όλο τον κόσμο να καθορίζουν το δικό τους πολιτικό καθεστώς.
Αυτή η απόφαση όχι μόνο υπονομεύει την ισχύ του διεθνούς δικαίου, αλλά επίσης έρχεται αντιμέτωπη με την επί μακρόν ισχύουσα πολιτική των ΗΠΑ για την υποστήριξη μιας δίκαιης και διαρκούς πολιτικής λύσης μεταξύ του Μαρόκου και του Πολισάριο.
Η Ουάσιγκτον έχει υποστηρίξει επανειλημμένα στο παρελθόν τη θέση ότι το Μαρόκο και το Πολισάριο πρέπει να συνεργαστούν για να καθορίσουν μια αμοιβαία αποδεκτή πολιτική λύση για να τεθεί τέλος στη σύγκρουση τους. Στην πραγματικότητα, από το 1997 έως το 2004, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Μπέικερ υπηρέτησε ως Προσωπικός Απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Δυτική Σαχάρα και πίεσε σταθερά για δημοψήφισμα ανεξαρτησίας. Η απόφαση ενός προέδρου έτοιμου να αποσυρθεί, να αψηφήσει αυτή την πολιτική βλάπτει την αξιοπιστία των ΗΠΑ αμφισβητώντας τη δέσμευση της Ουάσιγκτον σε άλλες παλαιές αμερικανικές θέσεις σε άλλα μέρη του κόσμου.
Η διακήρυξη του Τραμπ απειλεί επίσης να αναβαθμίσει την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια σε εξαιρετικά ασταθή περίοδο. Ενώ ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε στο Twitter ότι αυτή η απόφαση ήταν «μια τεράστια εξέλιξη για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή», στην πραγματικότητα είναι το αντίθετο.
Αυτή η μονομερής απόφαση έχει πυροδοτήσει νέες συγκρούσεις μεταξύ του Μαρόκου και του Πολισάριο, οι οποίες τον προηγούμενο μήνα οδήγησαν στην κατάρρευση της 29ετούς εκεχειρίας. Σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων στο Μαγκρέμπ, πρόκειται για μια απόφαση που πιθανότατα θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για τη σταθερότητα στην περιοχή, θα περιπλέξει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Αλγερία και θα καταπνίξει κάθε ευκαιρία για τους Σαχράουι να καθορίσουν το δικό τους πολιτικό μέλλον.
Η υπονόμευση του διεθνούς δικαίου, η παράβλεψη της μακροχρόνιας πολιτικής των ΗΠΑ και η συμβολή στον κίνδυνο περιφερειακών συγκρούσεων απλώς και μόνο για να προστεθεί μια επίφαση νομιμότητας στις συμφωνίες του Αβραάμ είναι μια συμφωνία που δεν αξίζει να συναφθεί. Ως μία από τις πρώτες κινήσεις του ως Προέδρου, ο Joe Biden οφείλει να ανακαλέσει αυτή την απερίσκεπτη απόφαση να αναγνωριστεί ο μαροκινός έλεγχος της Δυτικής Σαχάρας.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση του Μπάιντεν προβλέπεται να εργαστεί για να διασφαλίσει ότι ο Μαρόκο θα παραμείνει στενός και πολύτιμος σύμμαχος των ΗΠΑ. Το θέμα εδώ είναι η αναγνώριση της σημασίας της τήρησης του διεθνούς δικαίου και της διατήρησης των παγκόσμιων κανόνων. Ανεξάρτητα από το αν ο λαός της Δυτικής Σαχάρας επιλέξει την αυτονομία υπό τη μαροκινή κυριαρχία ή ανεξαρτησία, η απόφαση πρέπει να παραμείνει η δική του μόνη.
guernicaeu.wordpress.com 