Στο άρθρο του για το Atlantic Council, o υποστηρικτής των πορτοκαλί εξεγέρσεων Vladislav Davidzon, προβληματίζεται για τον «βελούδινο» χαρακτήρα του κινήματος της Λευκορωσίας σε σχέση με την βία του Μαϊντάν, καλώντας σε περισσότερη ριζοσπαστικοποίηση τους.
Σχεδόν δύο εβδομάδες από τότε που ξεκίνησαν στη Λευκορωσία έντονες νυχτερινές διαδηλώσεις για τις αδιαφανείς προεδρικές εκλογές, το αποτέλεσμα της κρίσης μπορεί να βρίσκεται στα χέρια των εργαζομένων στα εργοστάσια της χώρας. Ενώ το κίνημα μαζικών διαδηλώσεων που ξέσπασε στις 9 Αυγούστου έχει κερδίσει την παγκόσμια προσοχή και έχει ταράξει το καθεστώς Lukashenko στα θεμέλιά του, οι τακτικές συγκεντρώσεις δεν θα είναι αρκετές για να ανατρέψουν μια βαθιά εδραιωμένη, 26ετή δικτατορία. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης το αναγνωρίζουν αυτό και έχουν επιχειρήσει να ξεκινήσουν γενική απεργία σε εθνικό επίπεδο, αλλά οι προσπάθειες αυτές φαίνεται τώρα να κλονίζονται.
Ο πρόεδρος Lukashenko αντιμετωπίζει ένα πραγματικό πρόβλημα αξιοπιστίας με τη μεγάλη εκλογική περιφέρεια της Λευκορωσίας. Καθώς οι διαδηλώσεις εισέρχονταν στη δεύτερη εβδομάδα τους την περασμένη Δευτέρα, του φώναζε ένα υποτιθέμενο μικρό κοινό που είχε επιλέξει κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης που επρόκειτο να τονώσει το ηθικό σε ένα από τα πολλά μεγάλα εργοστάσια παραγωγής του Μινσκ. Παρ’ όλα αυτά, η αναλγησία και η αδιαφορία του μπορεί να αποδώσουν.
Οι εργαζόμενοι σε πολλά από τα πιο γνωστά εργοστάσια της Λευκορωσίας, όπως η Atlanta και το (MTZ) Minsk Tractors Works, αρχικά φαίνονταν έτοιμοι να συμμετάσχουν στις διαμαρτυρίες, αλλά η διοίκηση κατάφερε από τότε να πιέσει τους περισσότερους να υποταχθούν. Η σποραδική απεργία συνεχίζεται, αλλά η τρέχουσα κατάσταση απέχει πολύ από τη γενική απεργία που απαιτείται για την ανάκτηση της ορμής από μια κυβέρνηση που κατέχει σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο της χώρας παρά την απώλεια νομιμότητας.
Ο Lukashenko έχει δραστηριοποιηθεί προσωπικά στην αντιμετώπιση της απειλής για πανεθνική βιομηχανική δράση. Σε ένα σημείο τις τελευταίες ημέρες, απείλησε απεργούς εργαζομένους με απόλυση και υποσχέθηκε να εισάγει άνεργους Ουκρανούς για να πάρουν τη θέση τους. Ο επικεφαλής της Ουκρανικής Ένωσης Ανθρακωρύχων αναγκάστηκε να εκδώσει μια χρήσιμη απάντηση δηλώνοντας ότι οι Ουκρανοί εργαζόμενοι θα σταθούν αλληλέγγυοι με τους Λευκορώσους συναδέλφους τους.
Καθώς οι διαμάχες για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης συνεχίζονται, οι διαδηλώσεις συνεχίζονται. Η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας κατάφερε να συγκεντρώσει όλο το βράδυ σε όλη τη χώρα, σεβαστά μεγάλα πλήθη διαδηλωτών. Κάθε βράδυ εμφανίστηκα στην πλατεία Ανεξαρτησίας στο Μινσκ, κάθε βράδυ για να μετρήσω τους αριθμούς τους και να μιλήσω μαζί τους.
Αφοσιωμένοι διαδηλωτές φθάνουν κάθε βράδυ μαζικά, αλλά δεν υπάρχει πόλη με σκηνές τύπου Maidan και δεν μπαίνουν στον κόπο να καταλάβουν την περιοχή. Ανά πάσα στιγμή, κάθε είδους διαμαρτυρίες λαμβάνουν χώρα σε διάφορα μέρη του Μινσκ. Γυναίκες ντυμένες με λευκά κυματιστά λουλούδια, όταν περνούν αυτοκίνητα κατά μήκος της εθνικής οδού. Νεαροί άνδρες στέκονται σιωπηλοί στη μνήμη όσων ξυλοκοπήθηκαν και σκοτώθηκαν κατά την αρχική μετεκλογική καταστολή. Το αυθόρμητο λαϊκό τραγουδι και ο χορος προσθέτουν στη ρομαντική ατμόσφαιρα. Μια ομάδα μηχανόβιων που οδηγούν μοτοσικλέτες Harley μπορεί να εμφανιστεί σε κάποια από τις μεγαλοπρεπεις λεωφόρους του Μινσκ, ενώ οι πεζοί τους επευφημούν.
Έχω προσπαθήσει συνεχώς να προσελκύσω τους διαδηλωτές για να αποκτήσω μια αίσθηση των ελπίδων και των κινήτρων τους. Θέλουν να βελτιώσουν τις σχέσεις με την ΕΕ; Τους αρέσει η Αμερική; Οι Ρώσοι είναι ακόμα αδέλφια; Είναι έτοιμοι για μια διαδικασία αποξένωσης; Κατά την υποβολή αυτής της τελευταίας ερώτησης, έχω συχνά υποδείξει με παιχνιδιάρικο τρόπο το γιγαντιαίο άγαλμα του ιδρυτή του σοβιετικού κράτους, υπό το οποίο κυματίζουν τις εναλλακτικές εθνικές σημαίες της Λευκορωσίας. Τι θα ακολουθήσει; Θα αρχίσουν να κατεβάζουν αγάλματα του Λένιν μετά την αναχώρηση του Λουκασένκα; Κανένα από αυτά τα θέματα δεν βρίσκεται ψηλά στην ημερήσια διάταξη μεταξύ των διαδηλωτών. «Δεν σκεφτόμαστε αυτά τα πράγματα, θα τα σκεφτούμε όλα αυτά μόλις φύγει ο δικτάτορας», συνήθως απαντούν.
Οι διαδηλωτές είναι γενικά πολύ γλυκοί, ευγενικοί και ειρηνικοί. Πολλοί είναι νεαροί Λευκορώσοι μεσαίας τάξης που εργάζονται στην ανθούσα βιομηχανία πληροφορικής της χώρας και έρχονται για συγκεντρώσεις ντυμένοι χίπστερ. Σε αντίθεση με τα γεγονότα στο Κίεβο την περίοδο 2013-14, δεν υπάρχει κανένα μαχητικό πλεονέκτημα στις διαδηλώσεις. Πράγματι, αυτή η επανάσταση είναι τόσο βελούδινη που μερικές φορές αισθάνεται θετικά υπνηλία. Προς το καλύτερο ή το χειρότερο, υπάρχει μια εμφανής απουσία των σκληρών και φανατικών νεαρών ανδρών, ικανών να κάνουν τους φιλελεύθερους να νιώσουν άβολα ή να ηγηθούν της αντίστασης αν και όταν το αυταρχικό κράτος αποφασίσει να αναπτύξει δύναμη.
Ανάμεσα στις κόκκινες και λευκές σημαίες της μικρής υποψηφιότητας της Λευκορωσίας για την κρατική υπόσταση στις αρχές του εικοστού αιώνα που εμφανίστηκαν το Σάββατο, ένας γηραιότερος κύριος κρατά το πανό του Εργοστασίου Τρακτέρ του MTZ. Εμφανίζεται ως ένας μοναδικός αναγνωρισμένος εκπρόσωπος των εργαζομένων στο εργοστάσιο που δεν φοβάται να διαμαρτυρηθεί. Έχει άσπρα μαλλιά και είναι λεπτός, ενώ τα χέρια του είναι σκληρά και ροζιασμένα. Ερωτώ πότε θα τον συνοδεύσουν στην πλατεία οι συνάδελφοί του. «Μόνο όταν ένιωσαν το πρόβλημα χτύπησε την πόρτα μου», μου λέει, πριν μου δώσει το τηλέφωνό του και εμφανίσει φωτογραφίες με τα άσχημα μελανιασμένα πόδια και τους γλουτούς του 33χρονου γιου του. Αυτά τα φρικιαστικά σημάδια έχουν γίνει η από την καταστολή της αστυνομίας. «Οι άλλοι φοβούνται για τα προς το ζην τους. Αλλά εγώ, βαρέθηκα. Νομίζουν ότι είμαι ζωικό κεφάλαιο μόνο και μόνο επειδή δουλεύω σε μια γραμμή συναρμολόγησης, αλλά είμαι άντρας».
Η επαναστατική αβεβαιότητα στο Μινσκ δημιουργεί μια περίεργη ατμόσφαιρα που βρίθει από τεταμένες προκαταλήψεις, αλλά είναι επίσης περιέργως αδιάφορη και, ενίοτε, εορταστική. Όταν ρωτώ τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια, οι περισσότεροι παρατηρητές εδώ στο Μινσκ βασίζουν τις προβλέψεις τους σε δύο παράγοντες. Το πρώτο ζήτημα είναι αν ο στρατός και τα στρατεύματα του υπουργείου Εσωτερικών της χώρας (και όχι οι αποδεδειγμένα άγριοι αλλά όχι και τόσο πολυάριθμοι OMON) είναι έτοιμα να ανοίξουν πυρ κατά των μαζικών διαδηλώσεων των συμπολιτών τους. Το δεύτερο είναι αν μπορεί να πειστεί η εργατική τάξη της χώρας να ενωθεί σε μια πραγματική γενική απεργία. Κανείς, από τους γοητευτικούς χίπστερ διαδηλωτές μέχρι τη πολιτική τάξη, δεν έχει καταφέρει ακόμα να μου δώσει μια πειστική απάντηση σε κανένα από τα δύο φαινομενικά καθοριστικά ερωτήματα.
Καθώς πλησιάζει η τρίτη εβδομάδα της κρίσης, ο Λουκασένκο επιδιώκει να επιβεβαιώσει την εξουσία του. Μετά από μια αρχική συζήτηση σχετικά με μια κάπως αξιολύπητη δημόσια έκκληση για βοήθεια από τη Μόσχα, το καθεστώς έχει ανασυγκροτήσει τις ενέργειές του και τώρα βρίσκεται σε αντεπίθεση. Ομάδες Ρώσων επαγγελματιών των ΜΜΕ έχουν έρθει για να διευθύνουν την κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας και να ηγούνται του πολέμου των πληροφοριών. Τα δυσοίωνα προπαγανδιστικά βίντεο που παρουσιάζουν τις καμένες στάχτες της πλατείας Maidan του Κίεβο κατά τη διάρκεια των στιγμών της επανάστασης της Ουκρανίας το 2014 τώρα γεμίζουν τα διαφημιστικά κενά μεταξύ των σόου στη λευκορωσική τηλεόραση. Το καθεστώς έχει αρχίσει να αναπτύσσει φιλική προς το Κρεμλίνο ρητορική κατά των διαδηλωτών, συμπεριλαμβανομένων προειδοποιήσεων για «Ρωσοφοβία» και «επίθεση στη ρωσική γλώσσα.»
Εν τω μεταξύ, ο Lukashenka έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε στρατιωτικές βάσεις με στρατιωτική εμφάνιση, έχει κινητοποιήσει κάπως θεατρικά τον λευκορωσικό στρατό στα σύνορα της Λιθουανίας με το γελοίο πρόσχημα των αντίμετρων ενάντια σε μια «επικείμενη» εισβολή του ΝΑΤΟ. Έχουν έρθει στην επιφάνεια καταγραφές ότι ο υπουργός Άμυνας της Λευκορωσίας προετοιμάζει τους στρατηγούς του για το ενδεχόμενο εμφυλίου πολέμου. Όλα δείχνουν την προθυμία του Lukashenkο να πολεμήσει και την ετοιμότητά του να χρησιμοποιήσει συντριπτική δύναμη. Δυσοίωνα, προειδοποίησε τους διαδηλωτές ότι έχουν διορία μέχρι τη Δευτέρα για να εξετάσουν τη θέση τους.
Τα γεγονότα στη Λευκορωσία από τις 9 Αυγούστου είναι πραγματικά άνευ προηγουμένου. Πολλοί εδώ στο Μινσκ λένε ότι η χώρα δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Αλλά υπάρχουν τεράστια ερωτήματα στο επόμενο κεφάλαιο σε αυτή την αξιοσημείωτη ιστορία. Μια ισχυρή εθνική πλειοψηφία, ίσως ακόμη και μια υπερπλειοψηφία, φαίνεται να επιθυμεί τη μετάβαση στη φιλελεύθερη δημοκρατία, αλλά η αντίσταση του καθεστώτος Lukashenkο ενισχύεται μέρα με τη μέρα. Με τη Ρωσία να στέκεται τώρα σταθερά πίσω από τον Lukashenkο, οι φωτογενείς συγκεντρώσεις και η δράση για την απεργία δεν θα είναι αρκετές για να επιφέρουν ιστορική αλλαγή.
guernicaeu.wordpress.com 