Διεθνής Ένωση Δημοκρατικών Δικηγόρων: Οι Παλαιστίνιες κρατούμενες αντιμετωπίζουν καταστολή

Το ακόλουθο άρθρο της Charlotte Kates δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2020 της Διεθνούς Αναθεώρησης του Σύγχρονου Δικαίου, στην εφημερίδα της Διεθνούς Ένωσης Δημοκρατικών Δικηγόρων(IADL).

Η Charlotte Kates είναι η διεθνής συντονίστρια του Παλαιστινιακού Δικτύου Αλληλεγγύης Κρατουμένων Σαμιντούν, ενός διεθνούς δικτύου ακτιβιστών και οργανώσεων που αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία των Παλαιστινίων πολιτικών κρατουμένων στις ισραηλινές και διεθνείς φυλακές. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Rutgers, είναι συντονίστρια της Διεθνούς Επιτροπής της Εθνικής Ένωσης Δικηγόρων (ΗΠΑ). Είναι επίσης μέλος της Οργανωτικής της Συλλογικής Εκστρατείας των ΗΠΑ για το Ακαδημαϊκό και Πολιτιστικό Μποϊκοτάζ του Ισραήλ και της Al-Awda, του Παλαιστινιακού Συνασπισμού για το Δικαίωμα στην Επιστροφή.

«Στη φυλακή, αμφισβητούμε τον καταχρηστικό δεσμοφύλακα μαζί, με την ίδια θέληση και αποφασιστικότητα να τον σπάσουμε ώστε να μην μας σπάσει…Η φυλακή είναι η τέχνη της εξερεύνησης δυνατοτήτων. Είναι ένα σχολείο που σας εκπαιδεύει να αντιμετωπίζετε τις καθημερινές προκλήσεις χρησιμοποιώντας τα πιο απλά και πιο δημιουργικά μέσα, είτε πρόκειται για την προετοιμασία φαγητού, την επιδιόρθωση παλαιών ρούχων ή την εξεύρεση κοινού εδάφους ώστε όλοι να αντέξουμε και να επιβιώσουμε μαζί. Για τους Παλαιστίνιους, η φυλακή είναι ένας μικρόκοσμος του πολύ μεγαλύτερου αγώνα ενός λαού που αρνείται να υποδουλωθεί στη γη του και που είναι αποφασισμένος να ανακτήσει την ελευθερία του, με την ίδια θέληση και δύναμη που φέρουν όλα τα θριαμβευτικά, κάποτε αποικιοκρατούμενα έθνη.» – Khalida Jarrar, φυλακισμένη Παλαιστίνιος φεμινίστρια, αριστερή και βουλευτής [1]

Η φυλάκιση αποτελεί σημαντικό μέσο για τον αποικιακό έλεγχο του Ισραήλ, το οποίο στρέφεται κατά του παλαιστινιακού πληθυσμού. Ωστόσο, η εικόνα του Παλαιστίνιου κρατούμενου είναι σε μεγάλο βαθμό ανδρική. Πράγματι, η μεγάλη πλειονότητα των παλαιστινίων πολιτικών κρατουμένων είναι άνδρες. Παρ’ όλα αυτά, οι γυναίκες πολιτικοί κρατούμενοι στην κατεχόμενη Παλαιστίνη έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντίσταση πίσω από τα κάγκελα, αντικατοπτρίζοντας τον ρόλο των γυναικών της Παλαιστίνης στον εθνικό τους αγώνα για την απελευθέρωση. Αντιμετώπισαν σκληρά βασανιστήρια, έμφυλη βία και καταστολή μέσω των συστηματικών πολιτικών των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής, έχοντας συχνά τεθεί ως στόχο φυλάκισης λόγω του ηγετικού τους ρόλου σε διάφορες μορφές αντίστασης στην ισραηλινή κατοχή.

Μεταξύ 1967 και 2017, περίπου 10.000 Παλαιστίνιες γυναίκες φυλακίστηκαν από τις ισραηλινές αρχές για πολιτικούς λόγους και/ή για τη συμμετοχή τους στην παλαιστινιακή αντίσταση. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει γυναίκες από την Παλαιστίνη οι οποίες κατέχουν ισραηλινή υπηκοότητα, Παλαιστίνιες της Ιερουσαλήμ και Παλαιστίνιες οι οποίες ζουν υπό άμεση ισραηλινή στρατιωτική κατοχή στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας. Επί του παρόντος, περίπου 41 Παλαιστίνιες γυναίκες κρατούνται ως πολιτικές κρατούμενοι και έγκλειστες σε ισραηλινές φυλακές, από τους περίπου 5.000 Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους συνολικά. [2]

Κατάφωρες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου

Τέσσερις από αυτές τις γυναίκες φυλακίζονται υπό διοικητική κράτηση, δηλαδή με φυλάκιση χωρίς κατηγορία ή δίκη βάσει «μυστικού φακέλου». Το περιεχόμενο αυτού του μυστικού φακέλου δεν μπορεί να γνωστοποιηθεί στους συνηγόρους υπεράσπισής τους ή στους ίδιους τους κρατουμένους. Υπάρχουν περίπου 500 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι που κρατούνται επί του παρόντος σε διοικητική κράτηση. Ενώ η τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης επιτρέπει κάποια χρήση διοικητικής κράτησης από μια δύναμη κατοχής, η Σύμβαση επιβάλλει αυστηρούς περιορισμούς στη χρήση της, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων της δέουσας διαδικασίας. Αυτά παραβιάζονται συστηματικά από το ισραηλινό καθεστώς κατοχής και η ισραηλινή πρακτική διοικητικής κράτησης δεν συμμορφώνεται με τους περιορισμούς της Σύμβασης. [3]

Η Σύμβαση ορίζει ότι κάθε μορφή διοικητικής κράτησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως «έκτακτο» μέτρο λόγω «επιτακτικών» περιστάσεων. Επιπλέον, το άρθρο 66 της 4ης σύμβασης της Γενεύης απαιτεί τη νομική σύσταση των δικαστηρίων κατοχής, με κατάλληλες εγγυήσεις δίκαιης δίκης, στο κατεχόμενο έδαφος [4]. Αντ’ αυτού, οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη αντιμετωπίζουν ισραηλινά στρατιωτικά δικαστήρια που δεν πληρούν τέτοια πρότυπα, και η συντριπτική πλειονότητα των στρατιωτικών δικαστηρίων βρίσκονται πίσω από τα ισραηλινά σύνορα. Τα εν λόγω δικαστήρια υποστηρίζουν συστηματικά τις διοικητικές εντολές κράτησης, κατά παράβαση του άρθρου 71 της Σύμβασης, το οποίο ορίζει ότι τα εν λόγω δικαστήρια κατοχής δεν πρέπει να εκδίδουν αποφάσεις, εκτός εάν προηγούνται από δικαστική δίκη [5]. Οι διοικητικοί κρατούμενοι και οι δικηγόροι τους δεν έχουν πρόσβαση σε οποιαδήποτε μορφή δίκης ή ακόμη και γνώση των κατηγοριών εναντίον τους. «Η εκούσια στέρηση των δικαιωμάτων ενός προστατευόμενου ατόμου για δίκαιη και τακτική δίκη» αποτελεί σοβαρή παραβίαση της τέταρτης σύμβασης της Γενεύης.[6] Η στέρηση από το Ισραήλ των δικαιωμάτων δίκαιης δίκης και η φυλάκιση κατά παράβαση των θεμελιωδών κανόνων του διεθνούς δικαίου συνιστούν περαιτέρω εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σύμφωνα με το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου [7]. Επιπλέον, η διοικητική κράτηση, όπως εφαρμόζεται συνήθως, παραβιάζει διάφορες διατάξεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των άρθρων 9, 10 και 14 [8]

Όλες οι Παλαιστίνιες πολιτικές κρατούμενες κρατούνται στη φυλακή Damon, μια ισραηλινή φυλακή εντός της «πράσινης γραμμής» που οριοθετεί τα όρια της ανακωχής το 1948 του ισραηλινού κράτους. Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες της Παλαιστίνης -όπως και οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι πολιτικοί κρατούμενοι- κρατούνται εκτός των κατεχόμενων από το 1967 εδαφών της Δυτικής Όχθης, της Λωρίδας της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, παραβιάζοντας άμεσα το άρθρο 76 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης, η οποία ορίζει ότι μια δύναμη κατοχής πρέπει να συλλάβει τους κατοίκους ενός κατεχόμενου εδάφους εντός του ίδιου του κατεχόμενου εδάφους [10].

Βασανιστήρια και κακομεταχείριση

Αυτή η παραβίαση έχει πολλαπλές σημαντικές υλικές επιπτώσεις στις ζωές των φυλακισμένων Παλαιστινίων γυναικών. Προκειμένου οι Παλαιστίνιοι από τη Δυτική Όχθη ή τη Λωρίδα της Γάζας να επισκεφθούν τα φυλακισμένα μέλη της οικογένειάς τους, πρέπει να λάβουν ειδικές άδειες από την ισραηλινή κυβέρνηση. Οι άδειες αυτές συχνά απορρίπτονται για λόγους «ασφάλειας». Όταν χορηγούνται αυτές οι άδειες, μπορούν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή. Αυτό σημαίνει ότι, στην πράξη, οι γυναίκες της Παλαιστίνης μπορεί συχνά να μην δέχονται οικογενειακές επισκέψεις, μεταξύ άλλων από τους συζύγους και τα παιδιά τους. [11]

Οι κρατούμενες Παλαιστίνιες αντιμετωπίζουν τακτικά βασανιστήρια και κακομεταχείριση όταν συλλαμβάνονται και κρατούνται, ιδίως κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ανάκρισης. Ως Addameer-Ένωση για την Υποστήριξη και τα Ανθρώπινα Δικαιωματα των Κρατουμένων(μια παλαιστινιακή ΜΚΟ που παρέχει νομική εκπροσώπηση σε κρατούμενους Παλαιστίνιους) αναφέρει:

Η πλειονότητα των Παλαιστινίων κρατουμένων υφίστανται κάποια μορφή ψυχολογικών βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σύλληψης και κράτησής τους, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων μορφών σεξουαλικής βίας που εκδηλώνονται όπως ξυλοδαρμοί, προσβολές, απειλές, σωματικές έρευνες και σεξουαλικά ρητή παρενόχληση. Κατά τη σύλληψή τους, οι κρατούμενες δεν ενημερώνονται για το πού τους πηγαίνουν και σπάνια εξηγούνται τα δικαιώματά τους κατά τη διάρκεια της ανάκρισης. Αυτές οι τεχνικές βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης χρησιμοποιούνται όχι μόνο ως μέσα εκφοβισμού των γυναικών κρατουμένων στην Παλαιστίνη, αλλά και ως εργαλεία εξευτελισμού των γυναικών της Παλαιστίνης και εξαναγκασμού τους να δώσουν ομολογίες.[12]

Τα βασανιστήρια και η κακομεταχείριση δεν είναι η μοναδική αρμοδιότητα των ανδρών ισραηλινών ανακριτών και στρατιωτών. Ενώ ο ισραηλινός στρατός συχνά θίγει τη δέσμευσή του για την ισότητα των φύλων, για τους Παλαιστίνιους που βρίσκονται υπό κατοχή, αυτό σημαίνει απλώς ότι οι μηχανισμοί καταπίεσης και ελέγχου είναι κοινοί. Δεν παρέχει ανακούφιση στις γυναίκες που συνελήφθησαν και κρατούνται στην Παλαιστίνη. Όπως σημείωσε το Addameer, «Οι Ισραηλινές γυναίκες στρατιώτες αναπτύσσουν βίαιες μεθόδους ελέγχου εναντίον Παλαιστίνιων ανδρών και γυναικών σε μια προσπάθεια να επιδιώξουν σεβασμό και αναγνώριση από άνδρες στρατιώτες και τους ανωτέρους τους.»[13]

Σύμφωνα με τη σύσταση 35 της Επιτροπή εξάλειψης διακρίσεων κατά γυναικών(CEDAW), κατά την αξιολόγηση των βασανιστηρίων ή της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, «απαιτείται μια προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη το φύλο για να κατανοήσει το επίπεδο πόνου που βιώνουν οι γυναίκες και ότι ο σκοπός και η πρόθεση των βασανιστηρίων ικανοποιούνται όταν πράξεις ή παραλείψεις αφορούν το φύλο ή διαπράττονται εις βάρος ενός ατόμου λόγω φύλου» [14] Παλαιστίνιες κρατούμενες έχουν επανειλημμένα αναφέρει σεξουαλικές παρενοχλήσεις και απειλές εναντίον αυτών και των οικογενειών τους, επαναλαμβανόμενες έρευνες με ξεγύμνωμα και άλλες μορφές κακομεταχείρισης που στοχεύουν άμεσα στην υπόστασή τους ως γυναικες.

Η «επιτροπή Ερντάν» βάζει στο στόχαστρο τα δικαιώματα των κρατουμένων

Αν και αυτές οι συνθήκες και πολλές άλλες έχουν καταγραφεί συστηματικά εδώ και δεκαετίες από παλαιστινιακές, διεθνείς, ακόμα και ισραηλινές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπερασπιστές της δικαιοσύνης, οι κρατούμενες Παλαιστίνιες αντιμετωπίζουν ένα εντεινόμενο κλίμα καταστολής και σκληρές απόπειρες να πεταχτούν στα σκουπίδια τα δικαιώματα που απέκτησαν μέσα και έξω από τις φυλακές με χρόνια αγώνα. Ο Gilad Erdan, Υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας στην ισραηλινή κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος επιβλέπει την Ισραηλινή Υπηρεσία Φυλακών, προήδρευσε επιτροπής γνωστή ως «επιτροπή Erdan» για φερόμενη διερεύνηση «πολυτελειών» που απολάμβαναν Παλαιστίνιοι κρατούμενοι.[15] Πολλές από αυτές τις βασικές διατάξεις, όπως η πρόσβαση σε κάποια προγράμματα απομακρυσμένης εκπαίδευσης και ξεχωριστές κουζίνες ή τηλεοπτικά κανάλια, είχαν μόνο έχουν αποκτηθεί μέσα από πολυετείς απεργίες πείνας και σχετικές εκστρατείες.

Ο Ερντάν, πρέπει να σημειωθεί, κατέχει δύο θέσεις εντός της κυβέρνησης Νετανιάχου. Είναι επίσης Υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων, ένα τμήμα που συχνά αποκαλείται «Υπουργείο κατά του BDS(κινημα για το μποϋκοτάζ του Ισραήλ).»[16] Έτσι, είναι επίσης υπεύθυνος για τις διεθνείς προσπάθειες να εξουδετερώσει και να καταστείλει τις παλαιστινιακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διεθνή αλληλεγγύη προς τον παλαιστινιακό λαό, ιδίως το κίνημα BDS. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Erdan έχει κυνηγήσει οργανώσεις που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των Παλαιστίνιων κρατουμένων, ζητώντας να αποχρηματοδοτηθούν αυτές οι οργανώσεις από διεθνείς χορηγούς και να τις χαρακτηρίσουν «τρομοκράτες με κουστούμι.»[17] Η εκστρατεία αυτή έχει στοχεύσει υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και οργανώσεις αλληλεγγύης, συμπεριλαμβανομένων των Addameer, Al-Haq, του Παλαιστινιακού Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Ένωσης Παλαιστινιακών Γυναικείων Επιτροπών και το Παλαιστινιακό Δίκτυο Αλληλεγγύης Κρατουμένων Samidoun. Οι προσπάθειες αυτές, οι οποίες δυστυχώς οδήγησαν σε νέες πολιτικές συνθήκες για την υποστήριξη των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν το διεθνές επακόλουθο των προσπαθειών της «επιτροπής Ερντάν» να ανακαλέσει τα επιτεύγματα του κινήματος των Παλαιστίνιων κρατουμένων με την πάροδο των ετών.[18]

Κατασταλτικά μέτρα και εντατικοποίηση της επιτήρησης

Αρκετές από τις προσπάθειες της «επιτροπής Erdan» επικεντρώθηκαν ειδικά στις συνθήκες των γυναικών κρατουμένων από την Παλαιστίνη. Ο ίδιος ο Ερντάν δήλωσε ότι «πρέπει να κάνουμε τις συνθήκες χειρότερες» και να μειώσουμε τις συνθήκες διαβίωσης στο «ελάχιστο απαιτούμενο», καθιστώντας σαφή την ειδεχθή πολιτική πρόθεση.[19] Μια τέτοια ενέργεια ήταν η εφαρμογή της επιτήρησης με κάμερες στην αυλή της φυλακής HaSharon, μία από τις δύο ισραηλινές φυλακές (και οι δύο, κυρίως, εκτός των κατεχόμενων εδαφών του 1967, κατά παράβαση της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης) όπου όπου στεγάζονταν Παλαιστίνιες κρατούμενοι [20]

Αυτές οι κάμερες παρακολούθησης ενεργοποιήθηκαν στις συλλογικές κουζίνες που χρησιμοποιούνταν από γυναίκες κρατούμενες, χώρους πλυντηρίων και χώρους προσευχής, καθώς και στις εγκαταστάσεις αναψυχής. Όλοι οι κρατούμενοι αντιτάχθηκαν σθεναρά στην τοποθέτηση των φωτογραφικών μηχανών, ειδικά γνωρίζοντας ότι οι άνδρες φύλακες και οι αξιωματούχοι ήταν πιθανό να δουν το υλικό. Για τις θρησκευτικά παρατηρήσιμες γυναίκες, αυτοί οι χώροι τώρα έγιναν δημόσιοι χώροι για πρόσθετη εξέταση, αναγκάζοντάς τις να καλυφθουν. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες στη φυλακή HaSharon αρνήθηκαν να πάνε σε αναψυχή για πάνω από δύο μήνες και απαίτησαν την αφαίρεση των φωτογραφικών μηχανών. Αρκετά χρόνια πριν, οι κάμερες είχαν εγκατασταθεί, αλλά καλύπτονταν και απενεργοποιούνταν μετά από εκτενή εκστρατεία διαμαρτυρίας.

Οι κάμερες παρακολούθησης δεν ήταν τα μόνα κατασταλτικά μέτρα που επιβλήθηκαν κατά των κρατουμένων. Η επιτροπή του Ερντάν επέβαλε επίσης περιορισμούς στην πρόσβαση σε νερό για τους Παλαιστίνιους κρατούμενους, περιορίζοντας τον αριθμό ντους που θα μπορούσαν να κάνουν, άλλο ένα ζήτημα που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία για τις κρατούμενες Παλαιστίνιες. Χιλιάδες βιβλία, τα οποία είχαν δωρίσει ή χαριστεί από μέλη της οικογένειας, κατασχέθηκαν από το γυναικείο τμήμα της φυλακής.[21

Ως απάντηση στην απεργία πείνας, κλιμακώθηκε η καταπίεση στις φυλακές HaSharon. Σε ένα σημείο, το ζεστό νερό ήταν εξ ολοκλήρου αποκομμένο από το γυναικείο τμήμα, οι ποσότητες κρέατος και λαχανικών μειώθηκαν σημαντικά και επιβλήθηκαν σημαντικά πρόστιμα, τα οποία ανέρχονταν σε εκατοντάδες αμερικάνικα δολάρια, στις κρατούμενες της Παλαιστίνης ως μορφή τιμωρίας. Τέλος, όλες οι κρατούμενες μεταφέρθηκαν μαζικά στη φυλακή Damon, μια ενέργεια που θεωρείται σταθερά ως μια ενισχυμένη μορφή τιμωρίας και καταστολής.

Σκληρές, επικίνδυνες συνθήκες περιορισμού

Και οι δύο φυλακές είναι γνωστές για κατασταλτικές συνθήκες, αλλά το Damon είναι ιδιαίτερα σκληρό, εν μέρει λόγω της ιστορίας του ως σταύλος για τα άλογα, αλλά και λόγω της απόστασης του από τα περισσότερα ισραηλινά στρατιωτικά δικαστήρια, όπου οι κρατούμενες Παλαιστίνιες αντιμετωπίζουν πολλαπλές και συνεχιζόμενες ακροάσεις. Όπως σημειώνεται στο Δίκτυο Αλληλεγγύης Παλαιστίνιων Κρατουμένων της Σαμιντούν, «Οι κρατούμενες συχνά ανέφεραν τη χρήση του «bosta» – ενός οχήματος που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά κρατουμένων, όπου είναι δεμένες καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, το οποίο συχνά διαρκεί ώρες λόγω επανειλημμένων στάσεων, ελέγχων ασφαλείας και άλλων καθυστερήσεων.»[22]

Το «bosta», που ονομάζεται για την ομοιότητά του με φορτηγό αλληλογραφίας, είναι κατασκευασμένο από μεταλλικούς πάγκους. Οι γυναίκες στα στρατόπεδα συχνά έρχονται σε επαφή με Ισραηλινούς κρατούμενους που αντιμετωπίζουν ποινικές κατηγορίες, οι οποίοι με τη σειρά τους στοχεύουν τις Παλαιστίνιες κρατούμενες με φυλετικές δυσφημήσεις και κακοποίηση. Γυναίκες κρατούμενες από την Παλαιστίνη έχουν επανειλημμένως αναφέρει ότι στερούνται την ικανότητα να χρησιμοποιούν την τουαλέτα και το όχημα ακολουθεί κυκλική διαδρομή η οποία καθιστά αυτό που θα έπρεπε να είναι σύντομο, άμεσο ταξίδι σε δοκιμασία διάρκειας ωρών.[23]

Οι συνθήκες στα «bosta» και στη φυλακή Damon γενικά είναι ιδιαίτερα δύσκολες για τις γυναίκες με αναπηρίες και άλλες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης. Όπως τεκμηριώνεται από τον Παλαιστίνιο δικηγόρο και υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Sahar Francis:

Οι κρατούμενες υποφέρουν από συστηματική ιατρική αμέλεια. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει ιατρική κλινική σε κάθε φυλακή, η θεραπεία που παρέχεται είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής για να καλύψει τις ανάγκες των γυναικών κρατουμένων της Παλαιστίνης. Η διοίκηση των φυλακών δεν παρέχει επαρκή στοιχεία προσωπικής υγιεινής, αναγκάζοντας τις κρατούμενες να αγοράσουν αυτά τα αντικείμενα από τα κυλικεία της φυλακής με τα δικά τους χρήματα… Ο τοκετός εντός της φυλακής είναι ιδιαίτερα απάνθρωπος. Τα χέρια και τα πόδια της εγκύου κρατούμενης είναι δεμένα στο δρόμο προς το νοσοκομείο και χαλαρώνουν προσωρινά μόνο κατά τη διάρκεια του τελικού σταδίου του πραγματικού τοκετού μετά το οποίο επανέρχονται αμέσως. Οι κρατούμενες υπόκεινται επίσης σε ποινές και τιμωρίες που περιλαμβάνουν περιορισμένη πρόσβαση σε μπάνιο κατά την εμμηνόρροια.[24]

Αντίσταση των γυναικών στην Παλαιστίνη

Όπως αντικατοπτρίζεται στην απάντησή τους στην «επιτροπή Erdan» στη φυλακή HaSharon, οι Παλαιστίνιες γυναίκες πολιτικοί κρατούμενοι έχουν βρει τρόπους να συνεχίσουν την αντίστασή τους και τον αγώνα τους πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Η Nahla Abdo γράφει στο σημαντικό βιβλίο της που μελετά τις ζωές των φυλακισμένων Παλαιστινίων γυναικών:

Η αντίσταση, ο αγώνας και η καταπολέμηση της καταπίεσης δεν σταματούν στις πόρτες των φυλακών ή στα στρατόπεδα κράτησης. Η δέσμευση για την ελευθερία, την αγάπη για την πατρίδα, και η αποφασιστικότητα για την καταπολέμηση της καταπίεσης -στοιχεία που αποτελούν την υπηρεσία των γυναικών αγωνιστών και τις ωθούν να αντιστέκονται- εξακολουθούν να αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις για την επιβίωσή τους σε φυλακές ή στρατόπεδα κράτησης. Οι μέθοδοι αντίστασης που χρησιμοποιούνται από τις περισσότερες γυναίκες πολιτικές κρατούμενες περιλαμβάνουν απεργίες πείνας, άρνηση να εγκαταλείψουν τα κελιά τους, ανυπακοή στις διαταγές των φυλάκων, επιμονή στην υποβολή αιτημάτων και τις ήδη συζητημένες βρώμικες διαμαρτυρίες. Η αντίσταση, με άλλα λόγια, μπορεί να είναι ενεργή και άμεση ή αλλιώς παθητική. Η αύξηση της κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης που παρέχεται από τις παλαιότερες και νεότερες γενιές πολιτικών κρατουμένων για νέες αφίξεις είναι επίσης κοινή μεταξύ πολλών πολιτικών κρατουμένων παγκοσμίως. Η εκπαίδευση αντίστασης στις φυλακές, εκφρασμένη σε επίσημες εκπαιδευτικές συνεδρίες, σεμινάρια, εργαστήρια και μαθήματα ευαισθητοποίησης για τον αλφαβητισμό, ασκείται επίσης από γυναίκες πολιτικούς κρατούμενους.[25]

Τον Απρίλιο του 1970, Παλαιστίνιες κρατούμενες στη φυλακή Neve Tirza ξεκίνησαν μία από τις πρώτες συλλογικές απεργίες πείνας του κινήματος των Παλαιστινίων κρατουμένων όταν αρνήθηκαν τροφή για εννέα ημέρες. Απαίτησαν την πρόσβαση στις υγειονομικές προμήθειες των γυναικών, καθώς και τον τερματισμό των ξυλοδαρμών και της απομόνωσης.[26] Οι γυναίκες της Παλαιστίνης συμμετέχουν συστηματικά σε γενικές απεργίες πείνας και ενέργειες διαμαρτυρίας σε όλες τις φυλακές. Αυτές περιλαμβάνουν ειδικές απεργίες γυναικών κρατουμένων το 1985, το 2004 και το 2019, καθώς και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Οι αγώνες αυτοί ενέπνευσαν διεθνείς φεμινιστικές εκστρατείες για την υποστήριξη των απεργιών. [27]

Όπως σημειώνει η Abdo, η εκπαίδευση αντίστασης αποτελεί επίσης μέρος της εμπειρίας των γυναικών της Παλαιστίνης στις ισραηλινές φυλακές. Ενώ οι γυναίκες της Παλαιστίνης γράφουν εδώ και πολλά χρόνια για την «επαναστατική εκπαίδευση» που έχουν λάβει από άλλους κρατούμενους, αυτό έχουν επίσης βιώσει φυλακισμένα έφηβα κορίτσια, που γεννήθηκαν από την άρνηση των ισραηλινών αρχών για το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση. Έφηβες κοπέλες φυλακίζονται με Παλαιστίνιες ενήλικες κρατούμενες, πρώην στις φυλακές Neve Tirza και HaSharon και επί του παρόντος στις φυλακές Damon. Όπως στην περίπτωση των ανδρών Παλαιστινίων ανήλικων κρατουμένων, τα κορίτσια αυτά συχνά χάνουν ένα χρόνο ή περισσότερο από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή τους, επειδή υπέφεραν από ένα κενό πάνω από τρεις μήνες στην εκπαίδευσή τους.

Άρνηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση

Τα κορίτσια από την Παλαιστίνη επηρεάζονται από στρατιωτικές εντολές που κατευθύνουν τις υποθέσεις παιδιών από την Παλαιστίνη να τις χειριστούν τα στρατιωτικά δικαστήρια που στερούνται βασικά δικαιώματα δίκαιης δίκης και προστασίας, ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα από αυτό που χρησιμοποιείται για τα παιδιά του Ισραήλ. Μόλις φυλακιστούν, τα παιδιά των Παλαιστινίων λαμβάνουν τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα εκπαίδευσης, σε σύγκριση με τις 35 ώρες στα κανονικά σχολεία, ενώ τουλάχιστον το 25% δεν έλαβε καθόλου εκπαίδευση. Από την άλλη πλευρά, οι Ισραηλινοί κρατούμενοι λαμβάνουν ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τους προετοιμάζει να περάσουν στην εθνική εξέταση αποφοίτησης λυκείου. [28]

Το 2018, τα κορίτσια από την Παλαιστίνη στη φυλακή HaSharon δεν έλαβαν εκπαίδευση για αρκετούς μήνες, ωθώντας τις γυναίκες από την Παλαιστίνη, με επικεφαλής τη διακεκριμένη φεμινίστρια, αριστερη, πολιτικη κρατούμενη, δικηγόρο και βουλευτή Khalida Jarrar, να αναπτύξουν ένα αυτοοργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό περιελάμβανε προετοιμασίες για εξετάσεις λυκείου στα μαθηματικά, τις επιστήμες και τις γλώσσες για τα μικρά κορίτσια, καθώς και για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εκπαίδευση διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης της Επιτροπής εξάλειψης διακρίσεων κατά γυναικών.[29] Ισραηλινοί αξιωματούχοι φυλακών επιχείρησαν να σταματήσουν τα μαθήματα, αναγκάζοντας τις κρατούμενες από την Παλαιστίνη να επιστρέψουν τα γεύματα και να ξεκινήσουν διαμαρτυρίες για την προστασία του δικαιώματός τους στην εκπαίδευση [30]. Όπως επεσήμανε ο Addameer,

Αυτό που συμβαίνει σήμερα στη φυλακή HaSharon δεν είναι μόνο άρνηση της εκπαίδευσης, αλλά και μια προσπάθεια να περιοριστεί η ικανότητα της κρατούμενης να κατανοήσει καλύτερα τη δική της καταπίεση. Αυτές οι συνεδριάσεις αφορούν τα θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης, τα δικαιώματα. Οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής όχι μόνο παραβιάζουν τη Διεθνή Ανθρωπιστική Νομοθεσία και το Διεθνή Νομοθεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αλλά προσπαθούν επίσης να σβήσουν την κατανόηση των πράξεων του καταπιεστή και να διαστρεβλώσουν την παλαιστινιακή συνείδηση.[31]

Επείγουσα ανάγκη για δράση και αλληλεγγύη

Οι απαράδεκτες συνθήκες των Παλαιστινίων γυναικών πολιτικών κρατουμένων δεν εμπλέκουν μόνο την ισραηλινή κατοχή και τις κρατικές δομές, αλλά και τα διεθνή μέρη που συνεχίζουν να παρέχουν στήριξη για τη συνεχιζόμενη και κατάφωρη περιφρόνησή τους για το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ κάθε χρόνο. Αρκετά μέλη του Κογκρέσου έχουν θεσπίσει νομοθεσία για να απαγορεύσουν τη χρήση αυτής της βοήθειας για την κράτηση και τη στρατιωτική δίκη παιδιών από την Παλαιστίνη, αλλά αυτό το νομοσχέδιο αντιμετώπισε έντονη αντίθεση από την κυβέρνηση του Τραμπ και τα λόμπι του Ισραήλ. [32]

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντείνει τους πολιτικούς όρους για τη βοήθεια που παρέχει σε ορισμένες παλαιστινιακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες ήδη αντιμετωπίζουν δύσκολα και ακραία εμπόδια στην απόλαυση των δικαιωμάτων τους. Αντί να αναλάβουν δράση για να καταστήσουν την κατοχική δύναμη υπόλογη για τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις της κατά των Παλαιστίνιων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Παλαιστίνιων γυναικών όπως η Khalida Jarrar, αξιωματούχοι της ΕΕ ζήτησαν από τις παλαιστινιακές οργανώσεις να δεσμευτούν ότι το προσωπικό και τα μέλη τους δεν είναι μέλη πολιτικών κομμάτων. Οι περιορισμοί αυτοί έχουν πυροδοτήσει μια νέα εκστρατεία διαμαρτυρίας από τους Παλαιστίνιους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς επισημαίνουν τη συνεχιζόμενη διεθνή συνενοχή στις ισραηλινές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των Παλαιστινίων γυναικών.[33]

Η μεταχείριση των κρατουμένων γυναικών και κοριτσιών από την Παλαιστίνη υπογραμμίζει για άλλη μια φορά την πραγματικότητα του απαρτχάιντ στην κατεχόμενη Παλαιστίνη. Διαφέρει σαφώς από τη μεταχείριση των γυναικών και των κοριτσιών του Ισραήλ, όπως και οι ισραηλινές πολιτικές που κυμαίνονται από την εκπαίδευση έως τη στρατιωτική θητεία και τη γονιμότητα. Παρά την εκτεταμένη τεκμηρίωση αυτών των παραβιάσεων, οι ισραηλινοί αξιωματούχοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν ατιμωρησία και δηλώνουν ότι το διεθνές δίκαιο δεν ισχύει για την κατεχόμενη Παλαιστίνη. Ένα ευρύ φάσμα παλαιστινιακών γυναικείων οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων των πρώην παλαιστινίων γυναικών πολιτικών κρατουμένων, απηύθυναν επείγουσα έκκληση στον κόσμο για να υποστηρίξουν την εκστρατεία μποϊκοτάζ, εκποίησης και κυρώσεων κατά του Ισραήλ. Το κίνημα BDS απαιτεί τη συμμόρφωση με τα παλαιστινιακά ανθρώπινα δικαιώματα τερματίζοντας την κατοχή, διαλύοντας το τείχος, εφαρμόζοντας το δικαίωμα των Παλαιστινίων προσφύγων να επιστρέψουν και αντικαθιστώντας το απαρτχάιντ με την ισότητα για όλους τους πολίτες.[34] Οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιες γυναίκες πολιτικοί κρατούμενοι καθιστούν σαφή την επείγουσα ανάγκη αυτής της πρόσκλησης σε όλους, ιδίως στα κινήματα των γυναικών που ασχολούνται με την παγκόσμια δικαιοσύνη.

[1] Khalida Jarrar, “Foreword,” in Ramzy Baroud, These Chains Will Be Broken: Palestinian Stories of Struggle and Defiance in Israeli Prisons. Clarity Press, 2020

[2] Addameer Prisoner Support and Human Rights Association, “Imprisonment of Women and Girls.” November 2018, http://www.addameer.org/the_prisoners/women

[3] Al-Haq, “Ongoing violations of the rights of Palestinian prisoners.” 11 October 2010, http://www.alhaq.org/advocacy/7311.html

[4] Convention (IV) relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War. Geneva, 12 August 1949., Art. 66, https://ihl-databases.icrc.org/ihl/385ec082b509e76c41256739003e636d/6756482d86146898c125641e004aa3c5

[5] Id., Art. 71.

[6] Id., Art. 147.

[7] Rome Statute of the International Criminal Court, Part 2, Article 8, https://www.icc-cpi.int/resourcelibrary/official-journal/rome-statute.aspx#article8

[8] Jelena Pejic, “Procedural principles and safeguards for internment/administrative detention in armed conflict and other situations of violence,” International Review of the Red Cross, Vol. 87, No. 858 (June 2005), https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/irrc_858_pejic.pdf

[9] Addameer, “10 Facts about Administrative Detention,” 5 November 2015, http://www.addameer.org/Campaign/sheets-and-reports/10-facts-about-administrative-detention

[10] Convention (IV) relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War. Geneva, 12 August 1949., Art. 76 https://ihl-databases.icrc.org/ihl/385ec082b509e76c41256739003e636d/6756482d86146898c125641e004aa3c5

[11] Public Committee Against Torture in Israel and World Organization against Torture, “Violence Against Palestinian Women.” July 2005, https://www2.ohchr.org/english/bodies/cerd/docs/ngos/OMCT.pdf

[12] Addameer, ibid.

[13] Id.

[14] UN Office of the High Commissioner for Human Rights, “General recommendation No. 35 on gender-based violence against women, updating general recommendation No. 19.” http://docstore.ohchr.org/SelfServices/FilesHandler.ashx?enc=6QkG1d%2FPPRiCAqhKb7yhsldCrOlUTvLRFDjh6%2Fx1pWAeqJn4T68N1uqnZjLbtFua2OBKh3UEqlB%2FCyQIg86A6bUD6S2nt0Ii%2Bndbh67tt1%2BO99yEEGWYpmnzM8vDxmwt

[15] Tamara Nassar, “Palestinians launch mass hunger strike against prison repression,” Electronic Intifada. 12 April 2019, https://electronicintifada.net/blogs/tamara-nassar/palestinians-launch-mass-hunger-strike-against-prison-repression

[16] Itamar Benzaquen and The Seventh Eye, “Israeli ministry paying for anti-BDS propaganda in major news outlets,” 972 Magazine, 14 January 2020. https://www.972mag.com/anti-bds-propaganda-ministry-media/

[17] “Israel labels BDS activists ‘terrorists in suits’ in new smear campaign,” Middle East Monitor. 4 February 2019, https://www.middleeastmonitor.com/20190204-israel-labels-bds-activists-terrorists-in-suits-in-new-smear-campaign/

[18] Tariq Dana, “Criminalizing Palestinian Resistance: The EU’s Additional Condition on Aid to Palestine,” Al-Shabaka. 2 February 2020, https://al-shabaka.org/commentaries/criminalizing-palestinian-resistance-the-eus-new-conditions-on-aid-to-palestine/

[19] Nassar, ibid.

[20] Samidoun Palestinian Prisoner Solidarity Network, “Palestinian women prisoners escalate struggle against repression.” 31 October 2018, https://samidoun.net/2018/10/palestinian-women-prisoners-escalate-struggle-against-repression/

[21] Id.

[22] Id.

[23] Leena Jawabreh, “Facing Imprisonment in Israeli Jails: A Palestinian woman’s testimony,” Samidoun. 22 September 2013, https://samidoun.net/2013/09/facing-imprisonment-in-israeli-jails-a-palestinian-womans-testimony-by-leena-jawabreh/

[24] Sahar Francis, “Gendered Violence in Israeli Detention.” Journal of Palestine Studies, Vol. XLVI No. 4 (Summer 2017)

[25] Nahla Abdo, Captive Revolution: Palestinian Women’s Anti-Colonial Struggle Within the Israeli Prison System. 2014, Pluto Press, p. 34

[26] Mustafa Abu Sneineh, “Beds, kettles and books: How hunger strikes changed the cells of Palestinian prisoners,” Middle East Eye. 1 May 2019, https://www.middleeasteye.net/news/beds-kettles-and-books-how-hunger-strikes-changed-cells-palestinian-prisoners

[27] AWID, “Feminist perspectives on the Palestinian prisoner hunger strike,” 26 May 2017. https://www.awid.org/news-and-analysis/feminist-perspectives-palestinian-prisoner-hunger-strike

[28] Addameer, “Education within the Israeli Prisons: A Deliberate Policy to De-Educate,” 9 June 2019, http://www.addameer.org/publications/education-within-israeli-prisons-deliberate-policy-de-educate

[29] Jaclynn Ashly, “Khalida Jarrar: ‘I will never stop speaking out,’ Electronic Intifada, 28 March 2019, https://electronicintifada.net/content/khalida-jarrar-i-will-never-stop-speaking-out/26961

[30] Samidoun, “Imprisoned Palestinian girls denied educational rights as women self-organize high school exam preparations,” 13 April 2018. https://samidoun.net/2018/04/imprisoned-palestinian-girls-denied-educational-rights-as-women-self-organize-high-school-exam-preparations/

[31] Addameer, “No Education, No Awareness for Female Minors in Detention,” 11 April 2018, http://addameer.org/news/no-education-no-awareness-female-minors-detention

[32] Rep. Betty McCollum, “Resources on HR 2407, Promoting Human Rights for Palestinian Children Living Under Israeli Military Occupation Act.” https://mccollum.house.gov/palestinianchildrensrights

[33] Yumna Patel, “Palestinian NGOs launch campaign against EU ‘anti-terror’ funding requirement,” Mondoweiss, 24 January 2020. https://mondoweiss.net/2020/01/palestinian-ngos-launch-campaign-against-eu-anti-terror-funding-requirement/

[34] Palestinian Women Coalition, “Palestinian Women’s Call for Worldwide Women’s Endorsement of BDS,” 8 March 2016, https://bdsmovement.net/news/palestinian-women%E2%80%99s-call-worldwide-women%E2%80%99s-endorsement-bds